„Metan“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
TXiKiBoT (spjall | framlög)
m robot Bæti við: yo:Methane
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: myv:Ведь тол, zh-yue:甲烷; kosmetiske ændringer
Lína 15:
 
Metan inniheldur 75% CH<sub>4</sub>, 15% etan (C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>) og 5% af öðrum kolvatnsefnum, eins og própan (C<sub>2</sub>H<sub>8</sub>) og [[bútan]] (C<sub>4</sub>H<sub>10</sub>).
Bræðslumark metans er -183&nbsp;°C og [[suðumark]] er -164&nbsp;°C. Það leysist ekki vel í vatni.<ref>Methane. Sótt af: http://scifun.chem.wisc.edu/chemweek/METHANE/Methane.html</ref>
 
== Metan í andrúmslofti ==
[[Mynd:Methane-3D-space-filling.svg|thumb|Uppbygging metans, 3D]]
Styrkur metans í [[Andrúmsloft jarðar|veðrahvolfinu]] var 1,78 og 1,84 í Norður -og Suður heimskautunum árið 2003. Líftími þess í veðrahvolfinu er um tólf ár. Metan dregur í sig geislun á bilinu 3300-2800 cm<sup>-1</sup> og 1400-1200 cm<sup>-1</sup> .
Aukning metans í andrúmslofti var 20 ppbv á ári til 1998 og minnkaði í 8 ppbv á ári 2003. Þetta hefur talið vera vegna bætts viðhalds og viðgerða á gasbrunnum og leiðslukerfum í löndum fyrrverandi Sovétríkjanna.
 
Árið 2003 losaði metan 1,7 W/m<sup>2</sup> til gróðurhúsaáhrifa.
 
Metan er það kolvatnsefni sem er í hæstum styrk í andrúmsloftinu. Blandhlutfall þess er 1,8 ppmv. Á flestum stöðum er algengast að kolvatnsefni með meiri mólmassa eru í minna hlutfalli en metan í andrúmsloftinu.
Lína 48:
Metan er 20 sinnum virkari [[gróðurhúsalofttegund]] en [[koldíoxíð]] og gleypir innrauða geislun sem annars myndi fara úr veðrahvolfinu og út í geim. Þetta er ástæða þess að metan er talin vera [[gróðurhúsalofttegund]].
 
Mælingar á styrk metans í andrúmslofti hafa verið gerðar með greiningu loftbólna inn í jökulbreiðum. Þessar mælingar gefa til kynna að styrkur metans er í hámarki í dag miðað við síðustu 400.000 ár. Frá 1750 hefur meðaltal styrks metans í andrúmslofti aukist um 150%, frá um 700 ppbv í 1,745 ppbv árið 1998. Á síðasta áratug hefur styrkur metans haldið áfram að aukast en heildaraukning metans hefur minnkað. Í lok 8. áratugsins var aukningin um 20 ppv á ári en í lok 9. áratugsins var hann um 9-13 ppbv á ári. Frá 1999 til 2002 hefur styrkur metans haldist stöðugur í kringum 1751 ppbv.<ref>Methane. Sótt af: http://www.epa.gov/methane/index.html</ref>
 
Metan er um 9% af heildarlosun gróðurhúsalofttegunda út í andrúmsloftið.<ref>Greenhouse Gases, Climate Change, and Energy. Sótt af: http://www.eia.doe.gov/bookshelf/brochures/greenhouse/Chapter1.htm</ref>
 
=== Eyðing ósonlagsins ===
Lína 81:
Varminn sem losnar hér er mismunur efnafræðilegrar orku upprunalegs eldsneytis og súrefnis og efnafræðilegrar orku koldíoxíðs og vatns. Þessi mismunur er þá kallaður orkuinnihald eldsneytis, metans. Við brennslu 16 tonna af metani fást 44 tonn koldíoxíðs. Þar sem orkuinnihald jarðgass er 55 Gj/t þá losna 2,75 tonn af koldíoxíði við framleiðslu 55 GJ af varma eða orku.<ref>Godfrey Boyle. (2004). Renewable Energy</ref>
 
[[NASA]] hefur verið að þróa vél í eldflaug sem gengur fyrir fljótandi metani en hún er ekki tilbúin til notkunar. Kosturinn við metan er að það er til víða í sólkerfinu, Títan sem er tungl Satúrnus er með vötn og ár af fljótandi metani. Andrúmsloft Júpíters, Satúrnus, Úranus og Neptúnus innihalda öll eitthvað af metani. Kosturinn við metanið er að það er öruggara en fljótandi vetni þar sem það er ekki eitrað og geymist við hærra hitastig líka eða -161.6&nbsp;°C.
 
Kraftur vélarinnar í prufuskoti í Mojave eyðimörkinni var 7.500 pund.<ref>NASA. (2007). Methane Blast. Sótt af: http://science.nasa.gov/headlines/y2007/04may_methaneblast.htm</ref>
 
== Orkugildi Metans ==
Lína 95:
Ef geymsluflöskur hitna mikið stafar sprengihætta af metani þar sem rúmmál þess eykst. Engin dæmi eru um slys af völdum metaneldsneytis.
 
== Metan á Íslandi ==
Metangasi er safnað á urðunarstað í [[Álftanes]]i og notað sem eldsneyti á bíla. [[Hauggas|Hauggasið]] sem myndast þar er blanda af nokkrum lofttegundum, meðal annars metani (55%) og koldíoxíði (42%).
 
Lína 102:
 
=== Hreinsun ===
Til þess að hægt sé að nota hauggas sem eldsneyti þarf að aðskilja metanið úr því. Það er hægt að gera með þremur aðgerðum sem heita ísogsaðferð (PSA), síuaðferð og þvegilsaðferð. Þvegilsaðferð er notuð í Álftanesinu. Þar er hreinsistöð notuð til að skilja metanið frá með vatni, það er þá þurrkað í daggarmark -30&nbsp;°C og þjappað á flöskur sem fara svo á áfyllingarstöð. Þrýstingur við aðskiljunina er um 30 bör, við flutninginn um 260 bör og á eldsneytisgeymslum hámark 200 bör. Hreinleiki þessa metans er um 95-98%.
 
=== Dreifing ===
Lína 118:
Minni hávaði er frá metanknúðum bifreiðum og mengun er töluvert minni. Koldíoxíð myndast við brennslu metangass í bílvél en þá er verið að flytja koldíoxíð sem hefði hvort eð er orðið til á urðunarstaðnum út í andrúmsloftið. Heildaraukning koldíoxíðs í andrúmslofti er því engin og á móti kemur líka að [[koldíoxíð]] sem hefði myndast í venjulegri bifreið sparast. Þessi sparnaður er um það bil 260 g koldíoxíð á km.
 
Úblástursefni eru í töluvert minna magni við brennslu metans en bensíns eða dísel. Koldíoxíð er 20% minna í metanbílum en venjulegum bílum.<ref>Metan ehf. (2003). Sótt af: http://www.metan.is/user/home/</ref>
 
=== Metanbílar ===
Lína 195:
[[ml:മീഥെയ്ന്‍]]
[[mr:मिथेन]]
[[myv:Ведь тол]]
[[nds:Methan]]
[[nl:Methaan]]
Lína 220 ⟶ 221:
[[yo:Methane]]
[[zh:甲烷]]
[[zh-yue:甲烷]]