„Déjà vu“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
YurikBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: nl
Gdh (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
{{sálfræðihreingerning}}
[[Hugtak]]ið '''Déjà vu''' (komið úr [[franska|frönsku]] og þýðir: „þegar séð“) er notað til að lýsa þeirri upplifun þegar maður sér sama hlutinn tvisvar og maður hefur á tilfinninguni að maður sé að upplifa það upp á nýtt. Hugtakið er komið frá [[Emile Boirac]].
 
''Déjà vu'' er franska og þýðir “séð áður/þegar séð”. Frakkinn Emile Borac kom fyrstur með nafnið að baki þessu, en Emile var mikill áhugamaður um sálfræðileg fyrirbæri. Þeir sem upplifa ''déjà vu'' lýsa því sem að maður kannist við eitthvað sem maður ætti ekki að vera að kannast við, en sagt er að 70% fólks hafi upplifað eitthverja útgáfu af ''déjà vu'', og fólk á aldrinum 15-25 ára er líklegast til að upplifa ''déjà vu''. ''Déjà vu'' gerir ekki boð á undan sér og ekki er mögulegt að spá fyrir um það. Hér er um nokkuð flókið fyrirbæri að ræða og margar mismunandi kenningar hafa verið settar fram til að skýra af hverju við upplifum ''déjà vu''. Svissneski fræðimaðurinn Arthur Funkhouser hefur haldið því fram að til séu nokkrar “déjà upplifanir” og til að fræðast betur um fyrirbærið þarf að taka meira tillit til blæbrigðanna á milli atvikanna. Hann hefur flokkað ''déjà vu'' niður í nokkra flokka t.d.:
{{stubbur}}
[[Flokkur:Skynjun]]
 
'''Déjà vecu''' – Eitthvað sem manni finnst maður hafa áður upplifað.
[[da:Deja-vu]]
T.d. Þú ert úti að borða með vinum þínum, og þið farið að ræða eitthver málefni og þá finnst þér allt í einu einsog að þú hafir upplifað þetta áður – sömu vinir, sami matur og sama umræðuefni.
[[de:Déjà-vu]]
'''Déjà senti''' – Eitthvað sem manni finnst manni hafa komið við áður
[[el:Προμνησία]]
T.d. þú ert að taka í höndina á nýjum vinnufélaga og finnst þú hafa get nákvæmlega þetta áður.
[[en:Déjà vu]]
'''Déjà visite''' – Einhver staður sem manni finnst maður hafa séð áður.
[[es:Déjà vu]]
T.d. Þú kemur í fyrsta skipti til Englands, og skoðar ákveðna kirkju, og á einhverjum stað á einhverjum tímapunkti finnst þér eins og þú hafir staðið á nákvæmlega sama stað áður.
[[fi:Déjà vu]]
 
[[fr:Déjà vu]]
''Déjà vu'' hefur einnig verið tengt við geðklofa og gagnaugablaðsflogaköst og sagt hefur að hjá flogaveikum sé ''déjà vu'' forsmekkur að flogakasti.
[[he:דז'ה וו]]
 
[[nl:Déjà vu]]
''Déjà vu'' truflar veruleikaskynið því maður skynjar upplifunina bæði sem nýja og gamla. Svo virðist sem flogaveikir upplifi ''dejà vu'' lengur en aðrir, það getur varað í nokkra sólarhringa en varir annars hjá venjulegu fólki í nokkrar sekúndur eða mínútur. Einnig er hægt að framkalla ''déjà vu'' með dáleiðslu, t.d. ef þú leyfir dáleiddum manni að heyra ákveðna tónlist sem hann hefur ekki heyrt áður og biður hann síðan um að gleyma laginu, finnst honum lagið einstaklega kunnulegt þegar að hann vaknar aftur.
[[pl:Déjà vu]]
 
[[ru:Дежавю]]
'''Heimildir:'''
[[sv:Déjà vu]]
 
http://home.cc.umanitoba.ca/~mdlee/dejavu.htm
 
http://people.howstuffworks.com/question657.htm
 
http://serendip.brynmawr.edu/bb/neuro/neuro02/web3/jmaryasis.html