„Ríkisþinghúsið í Berlín“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
|||
Lína 4:
== Saga hússins ==
=== Forsaga ===▼
▲===Forsaga===
[[Mynd:Grundsteinlegung für Reichstag, 1884.jpg|thumb|[[Vilhjálmur I (Prússakeisari)|Vilhjálmur I]] [[keisari]] tekur fyrsti skóflustunguna að Ríkisþinghúsinu [[1884]]]]
Þegar [[Prússland]] varð að keisaraveldi, kom í ljós að þáverandi þinghús var allt of lítið fyrir hlutverk sitt. Var þá hafist handa við að skipuleggja byggingu nýs húss. Valinn var staður örstutt frá [[Brandenborgarhliðið|Brandenborgarhliðinu]], en skipulagsmál drógust hins vegar á langinn. [[1882]] var loks haldin samkeppni [[arkítekt]]a um fyrir nýtt hús þingsins. Sigurvegarinn varð [[Paul Wallot]] frá [[Frankfurt am Main|Frankfurt]]. Fyrsta skóflustungan var tekin [[1884]] og var það keisarinn sjálfur, Vilhjálmur I, sem hana tók.
=== Smíðin ===
[[Mynd:Reichstag-1870.jpg|thumb|Ríkisþinghúsið ca. árið 1900]]
Húsið var
=== Þinghús til 1913 ===▼
▲Húsið var 10 ár í smíðum. [[1894]] var [[hornsteinn]]inn lagður, en vinnan var langt frá því búin og dróst frameftir [[aldamót]]in. Sérstaklega skapaði [[hvolfþak]]ið erfiðleika. Í upphafi átti það að vera fyrir miðju hússins, beint yfir þingsalnum, til að veita honum náttúrulega birtu. Þegar smíði hússins var vel á veg komin, var ákveðið að færa hvolfþakið. [[Paul Wallot]] var hins vegar óánægður með þá ráðstöfun og barðist fyrir því að fá að hafa þakið yfir þingsalinn, eins og upphaflega var gert ráð fyrir. Þegar hann loks fékk það í gegn, kom í ljós að burðarveggir salarins voru of veikir fyrir hið mikla [[hvolfþak]]. Þurfti þá að minnka það um heila 10 metra og nota léttara efni. Þinghúsið varð því 75 metra hátt, í stað 85 metra, eins og upphaflega var gert ráð fyrir. Yfir vesturgafli hússins var settur steinborði með stálstöfum. Þar stendur ‘''DEM DEUTSCHEN VOLKE''’ (''Þýsku þjóðinni''). Steinborðinn var þó ekki settur á húsið fyrr en [[1916]]. Stálbókstafirnir voru teknir úr tveimur [[fallbyssa|fallbyssum]] sem Prússar hernámu úr [[Napoleonstríðin|Napoleonsstríðunum]]. Húsið kostaði alls 24 milljónir [[Þýskt mark|marka]] á virði þess tíma. Peningurinn kom frá [[Frakkland]]i, en [[Frakkar]] þurftu að greiða [[Prússland]]i [[stríðsskaðabætur]] eftir stríð landanna [[1870]]-[[1871]].
▲===Þinghús til 1913===
Ríkisþinghúsið hýsti þing keisaraveldisins allt til loka [[heimstyrjöldin fyrri|heimstyrjaldarinnar fyrri]] árið [[1918]]. Þegar séð var að stríðið var tapað, fór [[nóvemberbyltingin]] í gang. Þingmenn réðu ráðum sínum. [[9. nóvember]] tilkynnti ríkiskanslarinn [[Max von Baden]] að [[keisari]]nn, [[Vilhjálmur II (Prússakeisari)|Vilhjálmur II]], hafi sagt af sér, um leið og hann sagði sjálfur af sér og veitti [[Friedrich Ebert]] ríkisvöldin. Stundu seinna var tilkynnt til fólksins, sem safnast hafði saman utan við Ríkisþinghúsið, um stofnun [[Weimar-lýðveldið|Weimar-lýðveldisins]]. Þótt Ríkisþinghúsið hafi verið notað sem þinghús lýðveldisins, hélt það engu að síður fyrra nafni.
=== Bruninn og stríðið ===
[[Mynd:Reichstagsbrand.jpg|thumb|Ríkisþinghúsið brennur [[1933]]]]
[[1933]] var kveikt í Ríkisþinghúsinu og brann það [[27.
=== Eftirstríðsárin ===
[[Mynd:P1070477.jpg|thumb|Nýja hvolfþakið er einkar glæsilegt]]
Ríkisþinghúsið var stórskemmt þegar stríðinu lauk. Þegar borginni var skipt, lenti húsið vestanmegin við miðborgina. [[Berlínarmúrinn]] reis meðfram austurhlið hússins, en sjálft stóð það í vestri. Á [[
[[Flokkur:Byggingar í Berlín]]
== Heimildir ==
|