„Veik beyging“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Lína 2:
 
==Veik beyging í íslensku==
 
[[Gísli Jónsson (íslenskufræðingur)|Gísli Jónsson]], íslenskufræðingur, útskýrið veikar sagnir þannig:
 
:Veikar eru þær sagnir kallaðar sem eru fleirkvæðar í þátíð. Þær greinast í fjóra flokka. Í hinum fyrsta er þær sem enda á '''-a''' í nútíð og '''-aði''' í þátíð. Dæmi: '''kalla''', '''flokka''', '''svara'''. Í öðrum flokki er það einkenni skýrast, að nútíð eintölu er endingarlaus, nafnhátturinn endar á '''-ja''', og þetta '''j''' í endingunni hefur valdið [[hljóðvarpi]]. Þess hljóðvarps gætir þá ekki í þátíð, þar sem ekkert var '''j'''-ið. Dæmi: '''gleðja''', '''flytja''', '''æja''' (áði, áð). [..] Í þriðja flokki veikra sagna endar nútíðin á '''-i''' og hljóðvarps gætir í kennimyndunum. Dæmi: '''dæma''', sbr. dómur, '''hnýta''', sbr. hnútur og '''eyða''', sbr. auður. Fleiri teljast að vísu til þessa flokks en þær sem falla að öllu undir lýsinguna hér að framan. Þá er að lokum fjórði flokkurinn (fáar sagnir), og þar endar nútíðin einnig á '''-i''', en hljóðvarps verður ekki vart í kennimyndunum né nútíð, því að það -'''i''' sem nútíðin endar á, var orðið til úr '''e''' og olli því ekki hljóðvarpi. Dæmi af fjórða flokki eru '''duga''', '''horfa''', '''brosa''' og '''hafa'''... <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1578498 Íslenskt mál; grein í Morgunblaðinu 1983]</ref>
 
===Veik beyging sagna===
[[Sagnorð]] hafa ýmist veika eða sterka beygingu.
Lína 13 ⟶ 18:
* Dæmi: Ég svaf (sterk beyging) frameftir.
* Dæmi: Ég leit (sterk beyging) upp í tréið.
 
[[Gísli Jónsson (íslenskufræðingur)|Gísli Jónsson]], íslenskufræðingur, útskýrið veikar sagnir þannig:
 
:Veikar eru þær sagnir kallaðar sem eru fleirkvæðar í þátíð. Þær greinast í fjóra flokka. Í hinum fyrsta er þær sem enda á '''-a''' í nútíð og '''-aði''' í þátíð. Dæmi: '''kalla''', '''flokka''', '''svara'''. Í öðrum flokki er það einkenni skýrast, að nútíð eintölu er endingarlaus, nafnhátturinn endar á '''-ja''', og þetta '''j''' í endingunni hefur valdið [[hljóðvarpi]]. Þess hljóðvarps gætir þá ekki í þátíð, þar sem ekkert var '''j'''-ið. Dæmi: '''gleðja''', '''flytja''', '''æja''' (áði, áð). [..] Í þriðja flokki veikra sagna endar nútíðin á '''-i''' og hljóðvarps gætir í kennimyndunum. Dæmi: '''dæma''', sbr. dómur, '''hnýta''', sbr. hnútur og '''eyða''', sbr. auður. Fleiri teljast að vísu til þessa flokks en þær sem falla að öllu undir lýsinguna hér að framan. Þá er að lokum fjórði flokkurinn (fáar sagnir), og þar endar nútíðin einnig á '''-i''', en hljóðvarps verður ekki vart í kennimyndunum né nútíð, því að það -'''i''' sem nútíðin endar á, var orðið til úr '''e''' og olli því ekki hljóðvarpi. Dæmi af fjórða flokki eru '''duga''', '''horfa''', '''brosa''' og '''hafa'''... <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1578498 Íslenskt mál; grein í Morgunblaðinu 1983]</ref>
 
===Veik beyging lýsingarorða===