„Hannes Finnsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
SpillingBot (spjall | framlög)
m bot: Retter lenke til peker: Finnur Jónsson - Endret lenke(r) til Finnur Jónsson (biskup)
Navaro (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Hannes Finnsson''' ([[8. maí]] [[1739]] – [[4. ágúst]] [[1796]]) fæddist í [[Reykholt]]i í [[Borgarfjörður|Borgarfirði]]. Var hann sonur prestshjónanna þar, séra [[Finnur Jónsson (biskup)|Finns Jónssonar]], sem síðar varð biskup í [[Skálholt]]i, og [[Guðríður Gísladóttir|Guðríðar Gísladóttur]].
 
Hannes útskrifaðist aðeins 16 ára úr [[Skálholtsskóli|Skálholtsskóla]] vorið [[1755]] og hélt þegar um sumarið til guðfræðináms[[guðfræði]]náms við [[Kaupmannahafnarháskóli|Hafnarháskóla]]. Reyndi hann þar að auki að kynnast sem flestum greinum, einkum [[náttúruvísindi|náttúruvísindum]], [[þjóðhagfræði]] og [[stærðfræði]], auk norrænna fræða. Náði hann einnig góðri kunnáttu í [[latína|latínu]], [[forngríska|grísku]], [[hebreska|hebresku]], [[franska|frönsku]] og [[þýska|þýsku]]. Embættispróf í [[guðfræði]] tók hann [[1763]]. Á þeim 12 árum, sem Hannes dvaldist samfleytt í [[Kaupmannahöfn]], kynntist hann mörgum helstu fræðimönnum [[Danmörk|Danmerkur]] og velunnurum þeirra. Komst hann í einstaka aðstöðu til grúsks og fræðastarfa og nýtti hann sér það samviskusamlega.
 
[[1767]] sneri Hannes heim í Skálholt til aðstoðar föður sínum við ýmis fræðistörf og var þar næstu 3 árin. [[1770]] hélt hann aftur til Kaupmannahafnar og dvaldi þar næstu 7 árin við störf í íslenskum fræðum, m.a. útgáfu á fornritum og þeirri miklu kirkjusögu, sem faðir hans hafði sett saman. Á þessum árum gerði hann ferð til [[Stokkhólmur|Stokkhólms]] að skoða handrit og er ferðasagan til á prenti.
Lína 7:
Hannes var vígður aðstoðarbiskup til Skálholts [[1777]] af [[Ludvig Harboe|Harboe]] Sjálandsbiskupi. Finnur biskup var farinn að eldast og vildi fá soninn sér til halds og trausts með það fyrir augum, að hann yrði síðar eftirmaður hans. Finnur lét af embætti árið [[1785]] og var Hannes þá einn biskup. Árið áður höfðu Suðurlandsskjálftar lagt Skálholtsstað meira og minna í rúst og var nú svo komið, að flytja átti biskupsstólinn til Reykjavíkur. Hannes keypti þá Skálholtsstað og fékk að sitja þar áfram sem hann og gerði til æviloka.
Hannes var tvígiftur. Fyrri kona hans var Þórunn Ólafsdóttir[[Ólafur stiftamtmannsStefánsson stiftamtmaður|Ólafsdóttir Stefánssonar]] stiftamtmanns en hún dó í [[bólusótt|bólunni]] [[1786]]. 2Tveir synir þeirra dóu ungir. [[1789]] kvæntist hann [[Valgerður Jónsdóttir biskupsfrú|Valgerði Jónsdóttur]] sýslumanns frá Móeiðarhvoli. 4Fjögur börn þeirra komust öll á legg og er af þeim komin Finsen-ættin (Hannes hafði kallað sig ''Finsen'' á Kaupmannahafnarárum sínum).
 
Á síðustu æviárunum skrifaði Hannes tvö merkustu rit sín: ''Um mannfækkun af hallærum á Íslandi'' og ''Kvöldvökur''.
Lína 26:
| fyrir = [[Finnur Jónsson (biskup)|Finnur Jónsson]]
| titill = [[Skálholtsbiskupar|Skálholtsbiskup]]
| eftir = [[BiskupGeir ÍslandsVídalín]]
}}
{{Töfluendir}}