„Magnús Ketilsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Navaro (spjall | framlög)
Ný síða: '''Magnús Ketilsson''' (29. janúar 1732 - 18. júlí 1803) var sýslumaður Dalamanna á síðari hluta 18. aldar, mikill jarðræktarfr...
 
Navaro (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 5:
Hann var vel lærður, mjög vel að sér í latínu og grísku og las líka ensku, frönsku og þýsku auk dönskunnar. Hann skrifaði meðal annars um [[guðfræði]], [[lögfræði]], [[sagnfræði]] og [[ættfræði]] og voru mörg verka hans prentuð í Hrappseyjarprentsmiðju, sem hann átti stóran þátt í að móta. Hann gaf út fyrsta tímarit sem prentað var á íslandi, ''[[Islandske Maanedstidende]]'', sem var á dönsku og flutti fréttir frá Íslandi.
 
Magnús var mikill áhugamaður um hvers kyns fróðleik og framfarir og þó sérstaklega um bætta búnaðarhætti, og samdi ýmis rit um [[búfræði]] og búnaðarhætti til leiðbeiningar fyrir bændur. Sjálfur stundaði hann miklar tilraunir í jarðyrkju og garðrækt og slíku og ræktaði ýmiss konar [[grænmeti]] í garði sínum í Búðardal. Á meðal þess sem hann ræktaði eða reyndi að rækta voru kartöflur, rófur, næpur, nípur, gulrætur, hreðkur, rauðrófur, piparrót, laukur, hvítkál, blöðrukál, grænkál, salat, spínat, karsi, steinselja og salvía og árið 1778 ræktaði hann spergil.

Hann ræktaði líka [[bygg]] og hafra og gerði tilraunir meðtil fleiriað rækta rúg og hveiti en það tókst þó korntegundirekki. Einnig reyndi hann að rækta [[lín]] og [[hampur|hamp]] og jafnvel [[tóbak]]. Ýmsar trjátegundir reyndi hann einniglíka að gróðursetja með misjöfnum árangri. Hann lét reisa [[vatnsmylla|vatnsmyllu]] í gili fyrir ofan bæinn og mun hafa verið einna fyrstur til þess á Íslandi.
Magnús var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var Ragnhildur Eggertsdóttir ([[1740]] - [[6. nóvember]] [[1793]]), dóttir [[Eggert Bjarnason|Eggerts rika Bjarnasonar]] á [[Skarð á Skarðsströnd|Skarði]], en hin síðari var Elín Brynjólfsdóttir (1741 - 15. júní 1827) frá Fagradal og voru þær Ragnhildur bræðradætur og báðar af ætt [[Skarðverjar|Skarðverja]]. Þegar Magnús lést eftir byltu af hestbaki 1803 tók Skúli sonur hans við sýslumannsembættinu og bjó á Skarði. Eftir hann tók sonur hans Kristján Skúlason við og þegar hann lét af embætti 1859 höfðu þeir langfeðgarnir verið sýslumenn Dalamanna í 105 ár samfleytt.