„Lögrétta“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Lögrétta''' var á [[þjóðveldisöld]] æðsta stofnun [[Alþingi]]s og sinnti ýmsum hlutverkum. Hún setti [[lög]], skar úr lagadeilum og gegndi ýmsum öðrum hlutverkum.
Lögréttu var komið á fót um leið og Alþingi var stofnað [[930]]. Í henni sátu 39 [[goði|goðar]] og 9 uppbótargoðar á miðpalli en hver goði hafði tvo ráðgjafa með sér og sat annar fyrir framan hann og hinn fyrir aftan. Þegar biskupsstólarnir voru stofnaðir fengu [[Hólabiskupar|Hóla]]- og [[Skálholtsbiskupar]] einnig sæti í lögréttu. [[Lögsögumaður]] stýrði fundum lögréttunnar. Hún kom saman báða sunnudagana sem þingið stóð yfir, svo og síðasta daginn, og oftar ef þurfa þótti. Lögrétta var háð undir beru lofti og hefur verið hlaðin í hring eða ferhyrning. Allir máttu fylgjast með störfum hennar en ekki fara inn fyrir [[vébönd]] sem voru umhverfis hana. Ekki er vitað með vissu hvar lögrétta var en af heimildum frá [[13. öld]] má draga þá ályktun að hún hafi þá verið á völlunum fyrir neðan Lögberg.
Þegar Íslendingar gengu [[Noregskonungar|Noregskonungi]] á hönd breyttist hlutverk lögréttunnar, hún hafði áfram takmarkað [[löggjafarvald]] en var þó fyrst og fremst [[dómstóll]]. Goðarnir hurfu úr sögunni en í þeirra stað komu [[lögréttumaður|lögréttumenn]]. Í lögréttu sátu hverju sinni 36 menn, þrír úr hverju þingi, og voru þeir valdir úr hópi 84 nefndarmanna, bænda sem [[sýslumaður|sýslumenn]] tilnefndu til þingreiðar. Í stað lögsögumannsins komu tveir lögmenn. [[lögmaður|Lögmenn]] nefndu svo 6, 12 eða 24 úr hópi lögréttumanna til að dæma um einstök mál. Í 4. kap. þingfararbálks [[Jónsbók]]ar segir, að þeir menn sem í lögréttu séu nefndir skuli „dæma lög um þau mál öll, er þangað eru skotin og þar eru löglega fram borin“. Lögréttan var æðsti dómstóll hérlendis, uns [[yfirréttur]] var stofnaður árið [[1593]]. Árið [[1594]] var reist lítið hús fyrir starfsemi lögréttunar fyrir vestan [[Öxará]] og þar var hún fram til [[1798]] en þá var húsið svo illa farið að ekki var hægt að notast við það og var þinghaldið þá flutt og þingið síðan lagt niður árið [[1800]].
[[Flokkur:Alþingi]]
[[Flokkur:Saga Íslands]]
| |||