„Rómverska lýðveldið“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
SieBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: ia:Republica roman
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: os:Ромы республикæ; kosmetiske ændringer
Lína 18:
[[Mynd:Hw-pompey.jpg|thumb|left|110px|[[Pompeius|Pompeius Magnus]].]]
[[Mynd:Gaius Julius Caesar (100-44 BC).JPG|thumb|right|110px|[[Júlíus Caesar|Gaius Júlíus Caesar]].]]
Um miðja [[1. öld f.Kr.]] mynduðu þeir [[Júlíus Caesar]], [[Pompeius]] og [[Marcus Licinius Crassus|Crassus]] með sér leynilegt bandalag um stjórn ríkisins, hið svonefnda [[fyrra þremenningasambandið|fyrra þremenningasamband]]. Þegar Caesar hafði náð [[Gallía|Gallíu]] undir rómversk yfirráð leiddi árekstur milli hans og öldungaráðsins til annars borgarastríðs, þar sem Pompeius stjórnaði herjum öldungaráðsins. Caesar hafði sigur og var gerður einvaldur (''dictator'') til lífstíðar.<ref>Sjá Scullard (1982) kafla VI-VII.</ref> Árið [[44 f.Kr.]] var Caesar ráðinn af dögum af hópi öldungaráðsmanna sem voru mótfallnir einveldi Caesars og vildu koma á löglegri stjórn að nýju. Það mistókst en í kjölfarið varð til [[síðara þremenningasambandið]] með samkomulagi milli [[Oktavíanus]]ar, erfingja Caesars, og tveggja fyrrum stuðningsmanna Caesars, [[Marcus Antonius|Marcusar Antoniusar]] og [[Marcus Aemilius Lepidus|Lepidusar]] og skiptu þeir með sér völdunum. Þetta bandalag leystist fljótt upp og varð til þess að Oktavíanur og Marcus Antonius kepptust um völd. Þegar skarst í odda með þeim sigraði Oktavíanus Marcus Antonius og [[Kleópatra|Kleópötru]] [[Egyptaland]]sdrottningu í [[Orrustan við Actíum|orrustunni við Actíum]] árið [[31 f.Kr.]]
 
Í kjölfarið varð Oktavíanus óumdeildur valdhafi Rómar, og þótt að nafninu til hafi hann einungis gegnt ýmsum embættum rómverska lýðveldisins var hann þó í raun nokkurs konar einvaldur allt til æviloka. Hann hélt völdum í yfir fjóra áratugi og mótaði á þeim tíma vald [[Keisari|keisarans]]. Venjan er að telja Oktavíanus fyrsta keisarann og miða upphaf keisaratíðar hans við árið [[27 f.Kr.]] er samkomulag náðist milli hans og öldungaráðsins um völd hans en öldungaráðið veitti honum að því tilefni virðingarheitið [[Ágústus]].
Lína 66:
[[nn:Den romerske republikken]]
[[no:Den romerske republikk]]
[[os:Ромы республикæ]]
[[pl:Republika rzymska]]
[[pt:República Romana]]