„Sveinbjörn Egilsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Navaro (spjall | framlög)
m Bætti við tengli.
Lína 2:
'''Sveinbjörn Egilsson''' ([[24. febrúar]] [[1791]] í [[Innri-Njarðvík]] í [[Gullbringusýsla|Gullbringusýslu]] á [[Ísland]]i – [[17. ágúst]] [[1852]]) var [[Ísland|íslenskur]] [[guðfræðingur]], [[kennari]], [[þýðandi]] og [[skáld]]. Hann er einna best þekktur sem fyrsti [[rektor]] [[Menntaskólinn í Reykjavík|Menntaskólans í Reykjavík]] (sem þá hét Lærði skólinn) og sem þýðandi [[Hómer]]s.
</onlyinclude>
Faðir hans, Egill Sveinbjarnarson, var lítið þekktur en þó efnaður bóndi. Sveinbjörn var í fóstri hjá [[Magnús Stephensen|Magnúsi Stephensen]] og hlaut menntun sína frá ýmsum aðilum. Hann gekk aldrei í latínuskóla, en þess í stað brautskráðist hann úr heimaskóla Árna Helgasonar [[1810]]. Hann komst ekki í háskóla strax vegna ófriðar, en hóf [[1814]] guðfræðinám við Hafnarháskóla, sem hann lauk árið [[1819]]. Við komu sína aftur til Íslands fékk hann kennarastöðu við [[Bessastaðaskóli|Bessastaðaskóla]], en þegar skólinn flutti til [[Reykjavík]]ur var hann gerður rektor. Hann var því fyrsti rektor Lærða skólans í Reykjavík. Aðalkennslugrein hans var [[forngríska]]. Sveinbjörn var giftur Helgu Gröndal, dóttur [[Benedikt Gröndal eldri|Benedikts Gröndals eldra]], yfirréttardómara.
 
Á meðan hann gegndi kennara- og rektorsembætti vann hann mikið að ýmiss konar þýðingum, oft fyrir skólann (t.d. skólaþýðingu á ''[[Menón]]'' eftir [[Platón]]), en einnig á öðrum vettvangi. Frægastar eru sennilega þýðingar hans á kviðum [[Hómer]]s, ''[[Ilíonskviða|Ilíonskviðu]]'' og ''[[Ódysseifskviða|Ódysseifskviðu]]''. Fyrir [[Fornfræðafélagið]], sem hann var stofnfélagi að, þýddi hann [[Íslendingasögur]]nar á [[latína|latínu]] (''[[Scripta historica Islandorum]]''). Hann tók saman orðabók yfir íslenskt skáldamál ''[[Lexicon poeticum antiquæ linguæ septentrionalis]]'' sem varð grundvallar-uppsláttarrit fyrir allar framtíðarrannsóknir á fornum íslenskum kveðskap síðar meir. Hann þýddi einnig [[Snorra-Edda|Snorra-Eddu]] á [[Latína|latínu]] og gaf út með frumtexta og vísnaskýringum. Hann samdi að auki nokkuð af ljóðum, meðal annars sálminn ''[[Heims um ból]]'' og tvo aðra sálma í sálmabókinni. Þegar hann dó var hann enn að vinna að þýðingu ''[[Ílíonskviða|Ílíonskviðu]]'' í bundnu máli, en sonur hans, [[Benedikt Sveinbjarnarson Gröndal|Benedikt Gröndal yngri]], lauk við verkið.