„Jón Loftsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Jón Loftsson''' ([[1124]] – [[1. nóvember]] [[1197]]) var íslenskur [[goðorðsmaður]] á 12. öld og talinn mesti höfðingi landsins á sinni tíð. Hann var af ætt [[Oddaverjar|Oddaverja]], sonur Lofts Sæmundssonar í Odda, sem var sonur [[Sæmundur fróði|Sæmundar fróða]], og Þóru (d. um 1175) laundóttur [[Magnús berfættur|Magnúsar berfætts]] Noregskonungs. Hann ólst upp í [[Konungahella|Konungahellu]] í Noregi til 1135, en fór þá til Íslands með foreldrum sínum, sem bjuggu í [[Stóri-Dalur|Stóra-Dal]] undir [[Eyjafjöll|Eyjafjöllum]], og síðar í [[Odda|Odda]] á [[Rangárvellir|Rangárvöllum]] eftir að Eyjólfur bróðir Lofts lést 1158.
 
Jón Loftsson var mikill stjórnmálaskörungur og fór með öll [[goðorð]] í [[Rangárþing]]i. Hann var talinn vitrasti maður landsins, var vinsæll og var mjög oft leitað til hans til að dæma í málum og sætta menn. Hann var þó harður í horn að taka og í [[StaðarmálStaðamál fyrri|staðarmálumstaðamálum fyrri]] (1179) barðistveitti hann hart við [[Þorlákur Þórhallsson|ÞorlákÞorláki helga]] biskupSkálholtsbiskupi harða mótspyrnu. Þar var tekist á um kröfu kirkjunnar um forræði yfir kirkjustöðum og vann Jón sigur í þeirri deilu, þótt kirkjuvaldið hefði betur síðar og brytist undan hinu veraldlgaveraldlega valdi.
 
Á þessum tíma var kirkjuvald og veraldlegt vald mjög samtvinnað og faðir og afi Jóns voru prestar en sjálfur var hann djákni að vígslu. Hann stofnaði líka klaustur á [[Keldur|Keldum]] á Rangárvöllum en það var skammlíft. Í Odda var mikið fræða- og menningarsetur. Árið 1181 leitaði séra [[Páll Sölvason]] í [[Reykholt]]i liðsinnis Jóns í deilum við [[Hvamm-Sturla|Hvamm-Sturlu]] og þvingaði Jón Sturlu til að ganga til sátta en bauð honum í staðinn að fóstra [[Snorra]] son hans, sem þá var þriggja ára. Snorri ólst upp í Odda til 19 ára aldurs og hlaut þar menntun sína.