„Garðaríki“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Skúmhöttur (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Skúmhöttur (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Early Rus.png|thumb|right|250px| Kort sem sýnir yfirráðasvæði norrænna manna (Garðaríki) um miðja 9. öld (rautt) og útbreiðslu [[slavnesk tungumál|slavneskra þjóða]] (grátt). Tyrknesk áhrif ([[
'''Garðaríki''' eða '''Garðaveldi''' er gamalt [[norræna|norrænt]] nafn á þeim hluta [[Rússland]]s sem á [[víkingaöld]] var numinn að hluta af norrænum mönnum, einkum [[Svíþjóð|Svíum]], og stjórnað af þeim um tíma. Þeir lögðu einkum undir sig svæði í grennd við stærstu árnar og fljótin, allt suður að [[Kænugarður|Kænugarði]], og nýttu árnar sem siglingaleiðir suður til [[Svartahaf]]s og jafnvel [[Kaspíahaf]]s.
(Stundum var notuð styttingin ''Garðar'' um Garðaríki). Einnig var oft notað nafnið '''Austurvegur''' – ''að fara í Austurveg'' – (stundum ''Austurlönd'' eða ''Austurríki''). Loks var Garðaríki stundum kallað '''Svíþjóð hin mikla''' eða '''Svíþjóð hin kalda''' (t.d. í [[Heimskringla|Heimskringlu]]), sem vísar til þess að þetta var aðal útrásarsvæði Svía á víkingaöld. Þeir lögðu einnig undir sig landsvæði víða meðfram ströndum [[Eystrasalt]]s, sem sum hver eru sænskumælandi enn í dag, t.d. í [[Finnland]]i. Nafnið ''Garðaríki'' er venjulega talið merkja „ríki hinna víggirtu borga“, og er sennilega dregið af röð sænsk-slavneskra borga meðfram rússnesku stóránum. Aldeigjuborg var þeirra nyrst. ''Garður'' er af sömu rót og slavneska orðið ''grad'' eða ''gorod'' = „borg“ eða „virki“. Garður þýðir m.a. veggur, varnarveggur, virki, en fór síðar að vísa einnig til þess sem var innan virkisveggjanna, þ.e. borgarinnar.
Þegar Svíar fóru að sækja inn á svæðið voru þeir af innfæddum kallaðir ''Rus''. Talið er að nafnið sé dregið af [[finnska]] nafninu á Svíþjóð (''Ruotsi'') eða því [[eistneska]] (''Rootsi''). Þróun stjórnmála leiddi síðar til þess að farið var að nota þetta nafn um Garðaríki: [[Rússland]]. Annars hafa komið fram fleiri kenningar um uppruna nafnsins [[Rússar]].
Í fornsögunum og öðrum norrænum heimildum er ''[[Hólmgarður]]'' ([[Novgorod]]) talinn höfuðborg Garðaríkis. Aðrar borgir sem eru nefndar í fornsögunum eru [[Aldeigjuborg]] ([[Staraya Ladoga]] eða Gamla Ladoga), [[Kænugarður]] ([[Kiev]]), Palteskja ([[Polotsk]]), Smaleskja ([[Smolensk]]), Súrsdalar ([[Suzdal]]), Móramar ([[Murom]]), og Ráðstofa ([[Rostov]]).
| |||