Wikipedia

„Hallvard Magerøy“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
leysti upp úr skammstöfun
Ekkert breytingarágrip
Lína 4:
Foreldrar: Nils Magerøy (1883–1961) kennari og Sofia Apeland (1892–1922).
 
Hallvard Magerøy fæddist í BorgundBorgundi við [[Álasund]] í Vestur-Noregi. Hann varð stúdent í Volda 1936, cand. phil. í norrænum fræðum frá [[Háskólinn í Osló|Háskólanum í Osló]] 1946, með latínu og lauksögu doktorsprófisem 1958aukagreinar. meðNæstu ritiþrjú sínuárin var hann á rannsóknarstyrk og var þá um Bandamannatíma söguí (''Studiar[[Kaupmannahöfn]] iog Bandamannaá saga'')Íslandi. Hann var lektor í norsku við [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]] 1949-1952, síðan styrkþegi hjá norska rannsóknaráðinu til 1956 þegar hann vann að doktorsritgerð sinni og lauk doktorsprófi 1958 með riti sínu ''Studiar i Bandamanna saga''. Hann vann svo við útgáfu [[Norska fornbréfasafnið|Norska fornbréfasafnsins]] til 1962, varð þá dósent í norrænum fræðum við Óslóarháskóla og loks prófessor í íslensku þar 1974, uns hann fór á eftirlaun í árslok 1983.
 
Hallvarður gaf út og þýddi íslensk fornrit og ritaði margt um þau efni og menningarleg samskipti Íslands og Noregs. Auk [[Bandamanna saga|Bandamanna sögu]] fjallaði hann sérstaklega um [[Ljósvetninga saga|Ljósvetninga sögu]] og [[Böglunga sögur]], en allar þessar sögur eru til í fleiri en einni gerð. HannNiðurstaða hans um Bandamanna sögu var ágæturað [[latína|latínumaður]]báðar gerðir sögunnar ættu sameiginlegan ritaðan uppruna og nýttiað lengri gerðin væri eldri og ætti að sérvera þaðaðaltexti í rannsóknumútgáfu. sínumEkki voru allir fræðimenn sáttir við þetta, því að styttri gerðin var talin upprunalegri. FlestarHallvarður ritsmíðarsvaraði Hallvarðsgagnrýni þeirra í tímaritsgrein 1966 og eru viðhorf hans til sögunnar nú viðurkennd af flestum. Eftir 1970 vann hann með Finn Hødnebø að útgáfu á nýrri þýðingu [[nýnorskakonungasögur|nýnorskukonungasagna]] sem kom út 1979. Hóf hann þá rannsóknir á Böglunga sögum, skrifaði um þær ítarlegan formála og gaf út í fræðilegri útgáfu 1988.
 
Hallvarður aðylltist „íslenska skólann“ eða [[Bókfestukenningin|bókfestukenninguna]] í fornsagnarannsóknum, þ.e. að Íslendingasögurnar séu verk vel menntaðra rithöfunda, sem styðjast við munnmæli, ýmis rit og eigið ímyndunarafl. Hann var ágætur [[latína|latínumaður]] og nýtti sér það í rannsóknum sínum. Flestar ritsmíðar Hallvarðs eru á [[nýnorska|nýnorsku]].
Hallvarður fékk ungur áhuga á Íslandi og íslenskum fræðum. Hann kom fyrst til Íslands árið 1947, fór þá á [[Snorrahátíðin]]a í [[Reykholt]]i og dvaldist á [[Hólar í Hjaltadal|Hólum í Hjaltadal]], þar sem hann þjálfaði sig í íslensku. Árið 1949 kom hann hingað með konu sinni og var sendikennari í norsku við Háskóla Íslands í þrjú ár. Þau hjónin héldu síðan tengslum við landið og komu hér oft, enda tengdist það starfi þeirra beggja. Árið 1974 hafði Hallvarður forgöngu um það að Norðmenn gáfu [[Árnastofnun]] á Íslandi veglega bókagjöf, í tilefni af 1100 ára afmæli Íslandsbyggðar. [[Ludvig Holm-Olsen]] átti þar einnig hlut að máli. ▼
 
▲Hallvarður fékk ungur áhuga á Íslandi og íslenskum fræðum. Hann kom fyrst til Íslands árið 1947, fór þá á [[Snorrahátíðin]]a í [[Reykholt]]i og dvaldist á [[Hólar í Hjaltadal|Hólum í Hjaltadal]], þar sem hann þjálfaðiæfði sig í íslensku. Árið 1949 kom hann hingað með konu sinni og var sendikennari í norsku við Háskóla Íslands í þrjú ár. Þau hjónin héldu síðan tengslum við landið og komu hér oft, enda tengdist það starfi þeirra beggja. Árið 1974 hafði Hallvarður forgöngu um það að Norðmenn gáfu [[Árnastofnun]] á Íslandi veglega bókagjöf, í tilefni af 1100 ára afmæli Íslandsbyggðar. [[Ludvig Holm-Olsen]] átti þar einnig hlut að máli.
Í tilefni af 75 ára afmæli Hallvarðs, 15. janúar 1991, var gefið út heiðursrit: ''Norroena et Islandica'', með úrvali greina eftir hann. Þar er einnig ritaskrá afmælisbarnsins.▼
 
▲Í tilefni af 75 ára afmæli Hallvarðs, 15. janúar 1991, var gefið út heiðursrit: ''Norroena et Islandica'', með úrvali greina eftir hann. Þar er einnig ritaskrá afmælisbarnsinsHallvarðs.
 
Hallvarður giftist 1949, kona hans var '''[[Ellen Marie Magerøy]]''' (f. 1918) listfræðingur, fædd '''Olsen'''. Þau eignuðust þrjú börn: Nils Are, Jostein og Ingeborg.
Lína 18 ⟶ 20:
 
== Helstu rit ==
=== Nokkrar bækur og greinarBækur ===
* ''Studiar i Bandamanna saga. Kring gjerd-problemet'', København 1957. [[Bibliotheca Arnamagnæana]] XVIII. — Doktorsritgerð.
* ''Sertekstproblemet i Ljósvetninga saga'', Oslo 1957. Avhandlinger utgitt av Det Norske Videnskaps-Akademi i Oslo: II Hist.-Folos. Klasse 1956, No. 2.
* ''Norsk-islandske problem'', Oslo 1965.
* ''Norroena et Islandica. Festskrift til Hallvard Magerøy på 75-årsdagen den 15 januar 1991'', Øvre Ervik 1991. — Úrval greina eftir Hallvarð og ritaskrá hans. ▼
* „Dei to gjerdene (versjonane) av Bandamanna saga. Eit tilsvar og eit supplement“, í ''[[Arkiv för nordisk filologi]]'', 1966. ▼
* „Aristoteles og Snorre“, í A. Aarnes, H. Nordahl og S. Mathisen (ritstj.): ''Poetikk fra Platon til Valéry'', 1986. — Endurprentað í afmælisritinu ''Norroena et Islandica'', 1991. ▼
* „Aristóteles og Snorri“, ''Skírnir'', Rvík 1986, 167-192. — Fyrirlestur í Háskóla Íslands 12. september 1985. ▼
* ''Soga om austmenn. Nordmenn som siglde til Island og Grønland i mellomalderen'', Oslo 1993.
 
▲* ''Norroena et Islandica. Festskrift til Hallvard Magerøy på 75-årsdagen den 15 januar 1991'', Øvre Ervik 1991.
=== Nokkrar greinar ===
* „Frambrotet av nytida i islandsk lyrikk“, ''Syn og segn'', 1948:21 bls.
* „Garborgdikting i islandsk bunad“, ''Syn og segn'', 1951:12 bls.
* „Hovuddrag i nyare islandsk og færøysk litteratur“, ''Syn og segn'', 1957:12 bls.
* „Islands Wildenvey i norsk bunad“, ''Syn og segn'', 1960:4 bls. — Um þýðingar Ivars Orglands á ljóðum Tómasar Guðmundssonar.
▲* „Dei to gjerdene (versjonane) av Bandamanna saga. Eit tilsvar og eit supplement“, í ''[[Arkiv för nordisk filologi]]'', 1966:75–108.
* „Den indre samanhengen i Ljósvetninga saga“, ''Afmælisrit Jóns Helgasonar 30. júní 1969'' Rvík 1969:118–146. — Endurprentað í ''Norroena et Islandica'', 1991.
▲* „Aristóteles og Snorri“, ''Skírnir'', Rvík 1986, 167-192:167–192. — Fyrirlestur í Háskóla Íslands 12. september 1985.
▲* „Aristoteles og Snorre“, í A. Aarnes, H. Nordahl og S. Mathisen (ritstj.): ''Poetikk fra Platon til Valéry'', 1986. — Endurprentað í afmælisritinu ''Norroena et Islandica'', 1991.
* „Oprør mot Jón Helgason“, ''Bibliotheca Arnamagnæana'' XXXIX, Kbh. 1991:11–14.
* „Vergil-påverknad på norrøn litteratur“, ''Gripla'' 10, Rvík. 1998:76–136.
 
=== Útgáfur ===
* ''Bandamanna saga'', København 1956 og 1976. [[Samfund til udgivelse af gammel nordisk litteratur]], rit 67. — Stafrétt textaútgáfa með báðum gerðum sögunnar.
* ''Bandamanna saga'', Oslo 1981. [[Viking Society for northern Research]]. — Endurgerður texti með samræmdri stafsetningu. ▼
* ''Soga om birkebeinar og baglar. Böglunga sögur'', Oslo 1988. — Texti sögunnar á íslensku og nýnorsku.▼
* ''[[Diplomatarium Norvegicum]]'', 21. bindi, 1972–76.
▲* ''Bandamanna saga'', Oslo 1981. [[Viking Society for northern Research]]. — Endurgerður texti með samræmdri stafsetningu, 45 bls. formáli. Orðasafn með þýðingum eftir [[Peter Foote]].
* Snorri Sturluson: ''Norges kongesagaer'' 1–4, 1979. — Með [[Finn Hødnebø]]. Þýðing á norsku eftir [[Anne Holtsmark]] o.fl. OftHallvarður endurprentaðritaði formála að [[Sverris saga|Sverris sögu]] (10 bls.), [[Böglunga sögur|Böglunga sögum]] (77 bls.) o.fl.
▲* ''Soga om birkebeinar og baglar. Böglunga sögur'', Oslo 1988. — Texti sögunnar á íslensku og nýnorsku.
 
=== Þýðingar ===
* ''Soga om sambandsmenneneLjosvetningene'', Oslo 19761950. [[Norrøne bokverk]] 1837. — BandamannaLjósvetninga saga á nýnorsku með ítarlegum20 bls. inngangi eftir Hallvard Magerøy.
* Jón Jóhannesson: ''Islands historie i mellomalderen: Fristatstida'', oversatt av Hallvard Magerøy med et tillegg om Jón Jóhannesson og hans vitenskapelige produksjon, Oslo 1969.
* ''Soga om sambandsmennene'', Oslo 1976. [[Norrøne bokverk]] 18. — Bandamanna saga á nýnorsku með 80 bls. inngangi eftir Hallvard Magerøy.
* Snorri Sturluson: ''Snorres kongesoger'' 1–2, 1985. — Með [[Finn Hødnebø]]. Þýðing á nýnorsku eftir Steinar Schiøtt og Hallvard Magerøy.
 
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Hallvard_Magerøy“