„Raunhyggja“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
SieBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: ka:ემპირიზმი
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: io:Empiriko; kosmetiske endringer
Lína 1:
[[Mynd:John Locke.jpg|thumb|right|150px|[[John Locke]], faðir breskrar raunhyggju]]
'''Raunhyggja''' er viðhorf í [[þekkingarfræði]] og [[vísindaheimspeki]] sem leggur áherslu á hlutverk [[Reynsla|reynslu]] í tilurð [[þekking]]ar.
 
Upprunalega voru raunhyggjumenn hópur [[Grikkland hið forna|forngrískra]] lækna en frægastur þeirra er [[Efahyggja|efahyggjumaðurinn]] [[Sextos Empeirikos]]. Á [[17. öld]] var [[Bretland|breski]] heimspekingurinn [[John Locke]] helsti upphafsmaður nútíma raunhyggju. Locke hélt því fram að hugurinn væri ''[[tabula rasa]]'' ([[latína]]: bókstaflega „skafin tafla“; „óskrifað blað“) sem reynslan fyllti út. Slík raunhyggja hafnar því að fólk hafi „meðfæddar hugmyndir“ eða að eitthvað sé þekkjanlegt án tilvísunar til reynslu.
 
Raunhyggju er oft stillt upp andspænis [[Rökhyggja|rökhyggju]], sem kveður í grófum dráttum á um að þekking á grundvelli skynseminnar einnar og óháð allri reynslu sé möguleg. Ágreiningur raunhyggju- og rökhyggjumanna var þó flóknari en slík einföldun gefur til kynna enda voru allir helstu málsvarar rökhyggjunnar ([[René Descartes]], [[Baruch Spinoza]] og [[Gottfried Leibniz]]) einnig málsvarar raunhyggju sem vísindalegrar aðferðar á sínum tíma. Enn fremur taldi Locke, fyrir sitt leyti, að suma þekkingu (t.d. á tilvist guðs) væri hægt að öðlast gegnum innsæi og skynsemina eina.
Lína 8:
Meðal heimspekinga, sem venjulega eru taldir til raunhyggjumanna, eru [[Epikúros]], [[Stóuspeki|stóumenn]], [[Francis Bacon (heimspekingur)|Francis Bacon]], [[Thomas Hobbes]], [[John Locke]], [[George Berkeley]], [[David Hume]], [[John Stuart Mill]] og [[Bertrand Russell]].
 
== Tengt efni ==
* [[Efahyggja]]
* [[Fyrirbærafræði]]
Lína 19:
* [[Vísindaleg aðferð]]
 
== Tenglar ==
*{{SEP|rationalism-empiricism|Rationalism vs. Empiricism}}
*{{Vísindavefurinn|24216|Hver er munurinn á raunhyggju og rökhyggju?}}
*{{Vísindavefurinn|2932|Hvað er hugmynd?}}
{{Tengill GG|es}}
 
[[Flokkur:Raunhyggja| ]]
[[Flokkur:Þekkingarfræði]]
 
{{Tengill GG|es}}
 
[[ar:امبريقية]]
Lína 48 ⟶ 47:
[[hu:Empirizmus]]
[[id:Empirisme]]
[[io:Empiriko]]
[[it:Empirismo]]
[[ja:経験論]]