„Kvennalistinn“: Munur á milli breytinga

'''Kvennalistinn''' (''Samtök um kvennalista'') var [[stjórnmálaflokkur]] á [[Ísland]]i sem starfaði frá [[13. mars]] [[1983]] þar til hann sameinaðist [[Alþýðuflokkurinn|Alþýðuflokk]] og [[Alþýðubandalagið|Alþýðubandalagi]], en árið [[1998]] stofnuðu þessir þrír flokkar [[Samfylkingin|Samfylkinguna]].

Forverar Kvennalistans voru [[Kvennaframboð]]in í [[Reykjavík]] og á [[Akureyri]] sem fengu fulltrúa kjörna í sveitarstjórnarkosningunum árið [[1982]].

 

Kvennalistinn bauð fram til [[Alþingi]]s í þremur kjördæmum vorið 1983. Listinn hlaut 5,5 % atkvæða og fékk þar með þrjár konur inn á þing. Í kosningunum 1987 fékk flokkurinn 10,1% atkvæða og sex konur inn á þing. Listinn tapaði einu sæti árið 1991, og náði aðeins 3 konum á þing árið 1995.

== Forsaga ==

Eftir að [[Rauðsokkahreyfingin]] skipulagði sig sem félagssamtök og gaf út sína fyrstu stefnuskrá árið[[1974]] yfirgáfu margar konur hreyfinguna og í kjölfarið einangraðist hún mjög.

 

Komandi ár voru mikill uppskerutími í [[kvennabarátta|kvennabaráttu]] á Íslandi. Árið [[1975]] var [[Kvennaár]] [[Sameinuðu Þjóðirnar|Sameinuðu Þjóðanna]]. Íslenskt samfélag varð tilfinnanlega meðvitað um það þegar íslenskar konur fóru í sólarhrings verkfall til að vekja athugli samfélagsins á mikilvægi vinnukrafts þeirra. Talið er að 90% allra íslenskra kvenna hafi tekið þátt í verkfallinu. Árið [[1980]] er svo [[Vigdís Finnbogadóttir]] kosin [[forseti Íslands]]. Vigdís hafði engar tengingar við [[femínismi|femínistíska]] hópa en kosning hennar hafði þó gríðarlega þýðingu fyrir kvennabaráttu hér á landi.

 

Baráttan fyrir jafnrétti var í fullum gangi en nú vantaði miðilinn sem gæti sameinað krafta kvenna í þessu mikilvæga máli. [[Rauðsokkarheyfingin|Rauðsokkasamtökunum]] var slitið árið [[1982]] þegar stór hluti þeirra meðlima sem að eftir voru yfirgáfu samtökin til að stofna [[Kvennaframboð|Kvennaframboðið]] árið 1982. Þar sem að Rauðsokkurnar höfðu enga félagsmeðlimalista er ekki hægt að færa sönnur fyrir því að meðlimir þaðan hafi tekið þátt í að stofna Kvennaframboðið, en nokkrar rauðsokkur hafa staðfest þetta. Kvennaframboðið bauð fram lista bæði í Reykjavík og á Akureyri til sveitarstjórnarkosninga árið 1982 og fékk tvær konur kosnar í hvorum kosningum.

 

 

== Hugmyndafræði Kvennalistans ==

Kvennalistinn vildi leggja stund á það sem þær kölluðu [[kvennapólitík]], en það var sú pólitík þær sáu sig tilneyddar að ástunda. Slík pólitík skildi hafa kvennlegt gildismat að leiðarljósi og þar með öll mál rædd út frá kvenlegum sjónarhóli. Þessi hugmynd um kvennapólitík er bein afleiðing af þeirri kvennamenningarhugmyndafræði sem að Kvennalistinn byggði á. Þar er gengið út frá þeirri grunnhugmynd [[femínismi|femínismans]] að kynin séu ólík, þ.e. áhersla er lögð á líffræðilegan mun kynjanna og ólíkan reynsluheim þeirra.

 

Eitt mikilvægasta baráttumál Kvennalistans var [[kvenfrelsi]], sem fól í sér rétt kvenna til að vera metnar að eigin verðleikum til jafns við menn. Í þessu samhengi var einnig lögð áhersla á þær sæktust ekki eftir [[jafnrétti]] sem að fæli í sér rétt kvenna til að verða eins og menn. Slíkt jafnrétti gæti aðeins talist rétturinn fyrir konur að verða annarsflokks karlmenn. Í þessu atriði er Kvennalistinn á öndverðum meið við Rauðsokkahreyfinguna.

 

Kvennalistinn var andvígur hinum venjulega skilning á jafnrétti, eins og því er lýst í lögum og skilið af samfélaginu. Það jafnrétti álitu kvennalistakonur skapað af manninum og var konan ekki höfð með í ráðum við sköpun þess. Kvennalistinn leit svo á að ekki væri hægt að kalla nokkuð jafnrétti fyrr en ólikir heimar kvenna og karla hefðu gengið inn í hvorn annan og álit kynjanna virt að jöfnu í samfélaginu. Kvennalistinn hélt því fram að vegna hins sérstaka reynsluheims kvenna væri gildismat þeirra annað en það sem ráðandi er í hinum hierarkíska heimi. Konur sjái hlutina frá öðru sjónarhorni og hafi því margt til málanna að leggja sem gagnast myndi samfélaginu fengju þær rödd sína heyrða. Hugmyndin var að konur og karlar gætu tekið til sín það besta úr heimi hvers annars og saman skapað nýjan heim.

 

 

Kvennalistinn leit svo á að hinir rótgrónu íslensku stjórnmálaflokkar hvorki hlustuðu á raddir kvenna né hjálpuðu þeim inn á þing. Þeir tækju ekki heldur fyrir þau mál sem að konum þættu hvað mikilvægust. Þetta álitu þær vera ástæðu þess að konur yrðu sjálfar að berjast fyrir réttindum sínum og betri heimi, því enginn annar gerði það fyrir þær.

 

== Skipulag ==

Hugmyndafræði og skipulag Kvennalistans var samofið. Kvennalistinn gekk út frá jafnri ábyrgð, andstætt venjulegri flokkaskipan. Þær vildu ekki auka persónubundið vald á kostnað heildarinnar. Þessi ekki-skipting á valdi var einkennandi fyrir listann, sem lagði áherslu á að þær væru hreyfing, ekki flokkur. Flokkur myndi skipuleggja sig samkvæmt hefðbundu píramídaskipulagi. Kvennalistinn var [[grasrótarhreyfing]] og sem slík var valdinu dreift eins mikið og mögulegt var svo að sem flestir gætu haft áhrif. Svona [[flatt skipulag]] byggir á ákvarðanatöku og þátttöku allra meðlima. Listinn var opinn öllum, konum og körlum. Engin stjórn var eða formaður. Starfræktir voru nokkrir hópar sem að deildu vinnunni á milli sín. Einnig var það yfirlýst stefna listans að meðlimir skiptist á að sinna valdastöðum. Þetta var sumsé að þeirra mati fullkomið jafnrétti. Þetta skipulag listans var eitthvað sem að margir sáu sem hans helsta kost, það þótti betri vísbending um róttækar breytingar en mörg stóru orðin.

 

 

== Heimildir ==