„Fiskeldi“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
HVN01 (spjall | framlög)
innsetning tengla
HVN01 (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg|thumb|right|Fiskur sóttur úr kvíum í [[Mississippifljót]]i í [[BNA|Bandaríkjunum]].]]
'''Fiskeldi''' er oft notað sem samheiti yfir enska orðið ''aquaculture'', þó í raun eigi það betur við eitt form þess (''e. fish farming''). Þó er samkvæmt íslenskum [[lög]]um fiskeldi skilgreint sem geymsla, gæsla og fóðrun [[Fiskur | vatnafiska]], annarra vatnadýra og [[Nytjastofnar sjávar | nytjastofna sjávar]], [[Klakeldi | klak-]] og [[seiðaeldi]], hvort sem er í [[Salt | söltu]] eða ósöltu vatni.<ref> Alþingi. (2008). ''Lög um fiskeldi nr. 71/2008''. Sótt 8. apríl 2009 af [http://www.althingi.is/altext/135/s/1198.html Althingi.is].</ref>
 
Menn hafa alið vatnadýr frá örófi alda, þar með talið fiska, [[lindýr]], [[krabbadýr]] og [[Jurt | plöntur]]. Árið [[2006]] var heildarframleiðsla í heiminum (veiddur [[afli]] og ræktaður, að plöntum undanskildum) um 140 milljón [[tonn]], og þar af stendur fiskeldi undir um 35% framleiðslunnar. Ef aðeins er skoðaður hlutinn er fer beint til manneldis, breytist þetta hlutfall í hátt í 50%.<ref> FAO. (2008). ''State of World Aquaculture 2008''. Sótt 10. apríl 2009 af [ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0250e/i0250e.pdf FAO.org].</ref>
Mikil aukning hefur átt sér stað í fiskeldi í heiminum og eru eldisafurðir nú algengar og áberandi á alþjóðlegum [[Markaður | mörkuðum]]. Eldisafurðir eru í beinni samkeppni við afurðir frá hefðbundnum [[Fiskveiðar | fiskveiðum]].
 
Lína 7 ⟶ 8:
Hægt er að skipta fiskeldisframleiðslu gróflega í þrjá hluta; [[strjáleldi]], [[hálf-stríðeldi]] og [[stríðeldi]].
 
Strjáleldi (''e. extensive'') fer yfirleitt fram í meira eða minna tilbúnum [[Tjörn | jarðtjörnum]] eða [[lón]]um af ýmsum stærðum. Það er algengasta eldisformið í heiminum, einkum í heitari [[Land | löndum]]. Strjáleldi byggir á að skapa eldistegund rétt umhverfisskilyrði, en [[lífvera]]n er síðan látin sjálfala að miklu eða öllu leyti, þar til [[sláturstærð]] er náð. Fiskinum er ætlað að éta [[dýrasvif]] og [[Jurt | plöntur]] sem vaxa í tjörninni. Mikilvægt að hlutfall stofnstærðar lífveru (upphafsfjöldi) og fæðuframboðs í [[vatn]]inu sé rétt.
 
Hálf-stríðeldi (''e. semi-intensive'') er nokkurs konar strjáleldi, en þó er reynt að örva og auka [[Framleiðsla | framleiðsluna]] með fóðrun og umhverfisbætandi aðgerðum. Þá er fóðrað með tilbúnu [[Fóður| fóðri]] eða [[Úrgangur | úrgangi]] (t.d. [[Afskurður | afskurði]] eða jafnvel plöntum) . Einnig gæti verið reynt að hafa áhrif á stofnstærð eða samsetningu í eldinu.
Lína 26 ⟶ 27:
* [[Strandeldi]]: Eldi fiska til slátrunar í tönkum eða kerum á landi með afrennsli í sjó.
* [[Skiptieldi]]: Eldi á fiski í strandeldi upp í 250–1.000 grömm og framhaldseldi í sjókvíum upp í markaðsstærð.
* [[Hafbeit]]: Slepping [[Gönguseiði | gönguseiða]] til [[Sjóganga | sjógöngu]] og föngun þeirra sem fullvaxta fiska á sleppistað þegar þeir ganga úr sjó í ferskt vatn, annaðhvort til slátrunar eða flutnings í annað veiðivatn til endurveiða.<ref> Alþingi. (2008). ''Lög um fiskeldi nr. 71/2008''. Sótt 8. apríl 2009 af [http://www.althingi.is/altext/135/s/1198.html Althingi.is].</ref>
 
== Heimildir ==