„Dísilolía“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Dísilolía''' er [[eldsneyti]]s[[olía]], sem notuð er á [[dísilvél]]ar. Hún dregur nafn sitt af þýska verkfræðingnum [[Rudolf Christian Karl Diesel]] (1858 – 1913). Hann fann upp dísilvélina þegar hann vann að því að finna upp vél með betri nýtni en gufuvélin hafði.<ref>[Britannica Online. (e.d.). Sótt 9. apríl 2009 af http://www.britannica.com/EBchecked/topic/162711/Rudolf-Christian-Karl-Diesel „Rudolf Christian Karl Diesel“]</ref> Upphaflega hannaði Diesel vélina til að ganga á koladufti, næst gerði hann tilraunir með grænmetisolíu og loks með dísilolíu sem unnin var úr hráolíu.<ref>Energy Information Administration. (e.d.). Sótt 10. apríl 2009 af http://www.eia.doe.gov/kids/energyfacts/sources/non-renewable/diesel.html</ref>
 
Hægt er að skipta dísilolíu í þrjá flokka:
Lína 5:
 
== Dísilolía sem unnin er úr hráolíu ==
Hægt er að vinna dísilolíu úr hráolíu með [[þrepaeiminguþrepaeiming]]u við u.þ.b.um það bil 200 - 400°C. <ref>Energy Information Administration. (e.d.). Sótt 10. apríl 2009 af http://www.eia.doe.gov/kids/energyfacts/sources/non-renewable/oil.html#How%20used</ref><ref>Moore, Stanitski, Jurs. (2008). Chemistry: The Molecular Science. Ástralía: Thomson, Brooks/Cole</ref>Dísilolían samanstendur aðallega af kolvetniskeðjum með fjölda kolefnisatóma á bilinu 10 - 15. Auk þess inniheldur hún mismikið af brennisteini, köfnunarefni og öðrum óhreinindum eftir því hvernig hráolían sem hún er unnin úr er samsett.<ref>Jansson, Rickard. (2008). ''An Assessment of Biofuels and Synthetic Fuels as Substitutions of Conventional Diesel and Jet Fuels. '' Master´s thesis:Linköpings universitet. Sótt 9. apríl 2009 af http://liu.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2:17579</ref> Dísilolía sem unnin er úr hráolíu inniheldur milli 18 og 30% meiri orku á rúmmál en [[bensín]]. <ref>Energy Information Administration. (e.d.). Sótt 10 apríl 2009 af http://www.eia.doe.gov/kids/energyfacts/sources/non-renewable/diesel.html</ref>
 
== Lífdísilolía ==
Lífdísilolíu er hægt að framleiða úr [[Grænmetisolía|grænmetisolíu]] eða dýrafitu.
 
=== Lífdísilolía úr grænmetisolíu ===
Breyta má grænmetisolíu með [[umesterun]] þannig að hægt sé að nota hana á dísilvélar. Lífdísilolía hefur örlítið minna orkuinnihald en dísilolía sem unni er úr hráolíu. Hún inniheldur einnig minna magn af brennisteini og arómatískum efnasamböndum. Algengast er að lífdísilolía sé framleidd úr sojabaunaolíu (soybean oil) eða rapeseed. Sojabaunaolía er mikilvæg í fæðuframleiðslu og er framleiðsla lífdísilolíu úr henni frekar dýr vegna þess hve eftirsótt hún er á matvælamarkaði. Lífdísilolía mengar minna og er umhverfisvænni en olía sem unnin er úr hráolíu og hægt er að nota hana á dísilvélar án þess að breyta þurfi vélunum á nokkurn hátt. Grænmetisolíur eru endurnýjanleg auðlind og er orkuinnihald þeirra svipað og dísilolíu sem unnin er úr hráolíu. Taka verður samt með í reikninginn að mikil notkun á grænmetisolíu til dísilframleiðslu getur haft áhrif á fæðuframleiðslu og jafnvel valdið hungursneyðum í þróunarlöndunum. Hægt er að nýta notaða matarolíu sem fellur til, til dísiloíuframleiðslu. Sú framleiðsla er hins vegar flóknari sökum óhreininda olíunnar.<ref>Demirbas, Ayhan. (2008). ''Biodiese.: A Realistic Fuel Alternative for Diesel Engines''. Sótt 11 apríl 2009 af http://books.google.com/books?id=0vBalrSH_OEC&pg=PA74&dq=Rudolf+Diesel+vegetable#PPA65,M1</ref>
===Lífdísilolía úr dýrafitu===
 
Mikið fellur til af dýrafitu í heiminum sem hægt væri að nýta til lífdísilolíuframleiðslu. Sú framleiðsla er hins vegar flóknari.<ref>Demirbas, Ayhan. (2008). ''Biodiese.: A Realistic Fuel Alternative for Diesel Engines''. Sótt 11 apríl 2009 af http://books.google.com/books?id=0vBalrSH_OEC&pg=PA74&dq=Rudolf+Diesel+vegetable#PPA65,M1</ref>
=== Lífdísilolía úr dýrafitu ===
Mikið fellur til af dýrafitu í heiminum sem hægt væri að nýta til lífdísilolíuframleiðslu. Sú framleiðsla er hins vegar flóknari.<ref>Demirbas, Ayhan. (2008). ''Biodiese.: A Realistic Fuel Alternative for Diesel Engines''. Sótt 11 apríl 2009 af http://books.google.com/books?id=0vBalrSH_OEC&pg=PA74&dq=Rudolf+Diesel+vegetable#PPA65,M1</ref>
 
== Fischer-Tropsch-dísilolía ==
Fischer-Tropsch dísilolía er framleidd úr [[efnasmíðagas]]i. Með [[Fischer-Tropsch]]-aðferðinni er hægt að framleiða olíu úr efnasmíðagasi sem samanstendur af passlega löngum kolvetniskeðjum til að hægt sé að nota hana á dísilvélar. Æskilegt er að dísilolía sé úr sem hæstu hlutfalli af beinum kolvetniskeðjum. Afurð Fischer-Tropsch aðferðarinnar er hins vegar blanda beinna kolvetniskeðja auk ýmissa annarra afurða, svo sem ekki beinna kolvetniskeðja og óhreininda. Olían þarf því að fara í gagnum ýmsar hreinsanir áður en hægt er að nota hana. Dísilolía sem framleidd er á þennan hátt inniheldur minna af brennistein og köfnunarefni en aðrar dísilolíur (fer eftir hráefni).<ref>Jansson, Rickard. (2008). ''An Assessment of Biofuels and Synthetic Fuels as Substitutions of Conventional Diesel and Jet Fuels. '' Master´s thesis:Linköpings universitet. Sótt 9. apríl 2009 af http://liu.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2:17579</ref>
 
== Neðanmálsgreinar ==