„Möttulstrókur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Amk~iswiki (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Amk~iswiki (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Möttulstrókur''' myndast í iðrum [[Jörðin|jarðar]]. Þessi fyrirbæri eru öflugir, staðbundnir uppstreymisstaðir sem ná djúpt niður í [[Möttull|möttulinn]].<ref name="Vísindavefur">Sigurður Steinþórsson. (2003, október). Sótt 12. apríl 2009 á [http://visindavefur.hi.is/svar.php?id=3811 vísindavefnum]</ref> [[Hiti|Heitt]] [[efni]] (fast efni sem er um 200° [[Celsíus|C]] heitara en umhverfið) myndar möttulstrókinn, en vegna hitans er strókurinn [[eðlismassi|eðlisléttari]] og því rís [[jarðskorpa]]n yfir stróknum ofar en jarðskorpan í kring (um 5-40 [[km]]). Þegar jarðskorpan rís losnar þrýstingur og efsti hluti möttulstróksins bráðnar og myndar oftast [[basalt]] [[kvika|kviku]]. Kvikan sem berst upp með möttulstróknum ber þess merki að hafa verið í iðrum jarðar í allt að 2000 [[milljón]] [[ár]], án þess að hafa komið upp á yfirborðið. [[Efnasamsetning]] kvikunnar er frábrugðin venjulegri kviku, hvað varðar magn [[léttmálmur|léttmálma]] í henni. Svæði yfir möttulstrókum kallast [[heitur reitur|heitir reitir]]. Möttulstrókar eru hringrásarstraumar sem myndast vegna varmamyndunar og [[Varmaburður|varmaburðar]] í iðrum [[Jörðin|jarðar]] og kólnunar á yfirborði hennar. [[Varmaburður|Varmaburðurinn]] lýsir sér þannig að heitara og [[eðlismassi|eðlisléttara]] efni rís og kaldara, þéttara efni sekkur.<ref name="EBO"> Sótt 12. apríl 2009 á [http://search.eb.com/eb/article-261578 ebonline.com]</ref>
 
==Tengt efni==
*[[Möttulstrókurinn undir Íslandi]]
 
 
==Tenglar==
[http://visindavefur.hi.is/svar.php?id=3811 Vísindavefurinn]
 
[http://search.ebgeology.com/eb/article-261578 Encyclopaedia Britannica OnlineGeology.com]
 
== Heimildir ==
{{reflist}}
 
[[Flokkur:Jarðfræði]]