„Hornafall“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ptbotgourou (spjall | framlög)
m robot Bæti við: tr:Trigonometrik fonksiyonlar
hæpið að segja að sin í mínus fyrsta o.s.frv. sé "ekki rétt"; bætti inn f í mínus fyrsta; breytti röð hornafallanna í upptalningunni
Lína 1:
[[Mynd:Circle-trig6.svg|thumb|right|Hornaföll]]
'''Hornafall''' er [[fall (stærðfræði)|fall]], sem tekur [[eining]]alausa stærð sem [[breyta|breytu]], en breytuna má túlka sem [[horn (rúmfræði)|horn]]. Hornaföllinn eru sínus (''sin''), kósínus (''cos''), tangens (''tan''), sekantkótangens (''seccot''), kósekantsekant (''cscsec'') og kótangenskósekant (''cotcsc'').
 
Hornaföll eiga sér [[andhverfa|andhverfur]], sem eru stundum sameiginlega kölluð ''arcusarhornaföll''. Þau föll heita sömu nöfnum og venjulegu hornaföllin, en með forskeytið „arcus“, sem er [[latneska]] orðið fyrir „horn“: Arcus sinus (''arcsin''), arcus cosinus (''arccos''), arcus tangens (''arctan''), og svo framvegis. Stundum eru þessi föll rituð sem <math>\sin^{-1}</math>, <math>\cos^{-1}</math> og svo framvegis á vasareiknum, til þess að spara pláss, en það er í raun ekki rétt þar sem að
 
:<math>\cos^{-1}(x) = \frac{1}{\cos(x)} = \sec(x) \neq \arccos(x)</math>.
 
Hornaföll eiga sér [[andhverfa|andhverfur]], sem eru stundum sameiginlega kölluð ''arcusarhornaföll''. Þau föll heita sömu nöfnum og venjulegu hornaföllin, en með forskeytið „arcus“, sem er [[latneska]] orðið fyrir „horn“: Arcus sinus (''arcsin''), arcus cosinus (''arccos''), arcus tangens (''arctan''), og svo framvegis. Stundum eru þessi föll rituð sem <math>\sin^{-1}</math>, <math>\cos^{-1}</math> og svo framvegis áþar vasareiknum, til þesssemspara pláss, en það<math>\f^{-1}(x)</math> er íviðtekið rauntákn ekkifyrir réttandhverfa þarfallið sem aðaf f(x).
Hornaföllin sem nefnd eru hér að framan eru skilgreind fyrir [[rétthyrnd hnitakerfi]], en [[hýperbólísk hornaföll]] eru nauðsynleg í [[hýperbólískt rúm|hýperbólísku rúmi]], svo sem í [[Riemann rúm]]i, ásamt í mörgum sértilfellum í [[örsmæðareikningur|örsmæðareikningi]] og öðrum fögum. Ennfremur eru sérstakar hornafallareglur sem notaðar eru til þess að mæla horn á yfirborði [[kúla|kúlu]], en þær reglur tilheyra [[kúluhornafræði]].