|
#REDIRECT [[Húnaflói]]
[[Mynd:Vestfirðir features.png|thumb|Vestfirðir]]
'''Arnarfjörður''' er annar stærsti fjörðurinn á [[Vestfirðir|Vestfjörðum]] eftir [[Ísafjarðardjúp]]i og er rétt sunnan við miðju kjálkans. Hann er um 30 [[Kílómetri|km]] langur inn í botn Dynjandisvogs, 5 til 10 km breiður og afmarkast hið ytra af [[Kópanes]]i að sunnan og [[Sléttanes]]i að norðan. Innan úr honum skerast nokkrir minni firðir og vogar.
Sæbrött hamrafjöll ganga að firðinum yst, einkum að norðan, og hvarvetna er undirlendi lítið. Tvö forn eldfjöll eru við Arnafjörð, Kópur yst á Kópanesi og [[Kaldbakur (Vestfjörðum)|Kaldbakur]] við miðja norðurströndina. Í kringum Kaldbak fær landslagið sérstakan svip. Þar eru dalir og skörð, nær engir klettar en annars staðar kambar og strýtur og þar er [[líparít]] ráðandi bergtegund. Annars er aðalbergtegundin [[blágrýti]], á milli blágrýtishraunlaganna er víða [[surtarbrandur]] og [[Steingervingar|steingerðar]] og kolaðar plöntuleifar. Engin [[eldgos]] hafa orðið á Vestfjörðum síðustu 10 miljón árin.
Norðan við [[Langanes (Arnarfirði)|Langanes]] sem skiptir Arnarfirði eru [[Dynjandisvogur]] og [[Borgarfjörður (Arnarfirði)|Borgarfjörður]]. Sunnan Langanes eru [[Suðurfirðir]]nir: [[Bíldudalsvogur]], [[Fossfjörður]], [[Reykjafjörður (Arnarfirði)|Reykjafjörður]], [[Trostansfjörður]] og [[Geirþjófsfjörður]]. [[Ketildalir]] heita einu nafni röð af stuttum dölum sem ná eftir allri strandlengjunni á suðurströnd Arnarfjarðar, frá Kópsnesi inn að Bíldudalsvogi. Arnarfjörður er allur mjög djúpur nema sandrif gengur út frá Langanesi.
Norðan Arnarfjarðar liggur meðal annars [[Hrafnseyri]], kirkjustaður og fyrrum prestssetur. Þar fæddist, [[17. júní]] [[1811]], [[Jón Sigurðsson forseti|Jón Sigurðsson]], einn helsti leiðtogi í frelsisbaráttu íslendinga á [[19. öld]].
Í botni Borgarfjarðar er [[Mjólkárvirkjun]], sem nýtir vatnsföll ofan af [[Gláma|Glámuhálendinu]] til [[rafmagn]]sframleiðslu. Í botni Dynjandisvogs er fossinn [[Dynjandi]] sem er mest foss á Vestfjörðum.
[[Bíldudalur]] er eina kauptúnið við Arnarfjörð. Það á sér langa og merka sögu, þar var meðal annars einn af verslunarstöðum [[einokunarverslun]]arinnar. Fljótlega eftir að verslun var gefin frjáls í lok 18. aldar eignaðist [[Ólafur Thorlacius]] verslunina og rak þaðan [[þilskip]]aútgerð og flutningaskip og seldi fisk beint til [[Spánn|Spánar]]. [[Pétur J. Thorsteinsson]] rak einnig mikinn atvinnurekstur á Bíldudal milli [[1880]] og [[1910]] með útgerð og verslun.
Fram undir miðja [[20. öld]] var Arnarfjörður þéttbyggður en nú eru einungis örfáir bæir eftir í byggð. Lítið undirlendi er víðast við fjörðinn og voru flestir bæir í fjarðarbotnum og í fjallshlíðum þar sem eitthvað underlendi var. Sjóróðrar voru stundaðir jafnhliða búskap frá öllum bæjum. Sjósókn var þó erfið á [[árabátur|árabátum]] nema frá þeim bæjum sem voru utarlega í firðinum. [[Verstöð]]var voru því reistar á ystu nesjum þar sem hægt var að lenda árabátum og má víða sjá [[rúst]]ir og aðrar leifar á ystur nesjum.
Í innfjörðum Arnarfjarðar er víða mikil veðursæld þar sem þeir eru umkringdir háum fjöllum og eru þeir víða vaxnir [[birki]]kjarri.
Í dag liggja tvö sveitarfélög að Arnarfirði, [[Ísafjarðarbær]] að norðan og [[Vesturbyggð]] að sunnan en áður voru þrjú sveitarfélög í Arnarfirði: [[Auðkúluhreppur]], [[Suðurfjarðahreppur]] og [[Ketildalahreppur]].
Áætlanir eru um að setja upp [[olíuhreinsistöð]] í [[Hvestudalur|Hvestudal]] við sunnanverðan Arnarfjörð.
==Landnám==
Samkvæmt [[Landnáma|Landnámu]] er Arnarfjörður kenndur við landnámsmanninn Örn, en þar segir svo: „[[Örn landnámsmaður|Örn]] var maður ágætur. Hann var frændi [[Geirmundur heljaskinn|Geirmundar heljaskinns]]. Hann fór af [[Rogaland]]i fyrir ofíki [[Haraldur konungur|Haralds konungs]]. Hann nam land í Arnarfirði, svo vítt sem hann vildi.“ Samkvæmt Landnámu keypti [[Án rauðfeldur Grímsson]] land af Erni milli Langaness og Stapa í Arnarfirði og bjó sjálfur á Eyri. [[Dufan]], [[leysingi]] Ánar, bjó í [[Dufansdalur|Dufansdal]]. Einnig er sagt að: „[[Ketill ilbreiður]] son Þorbjarnar tálkna, nam dali alla frá Kópanesi til Dufansdals.“ Við hann eru Ketildalir kenndir. Og einnig nam [[Geirþjófur Valþjófsson]] Suðurfirði alla og bjó í [[Geirþjófsfjörður|Geirþjófsfirði]].
==Tengill==
* [http://www.vestfirdir.is/ Vestfjarðavefurinn]
[[Flokkur:Vestfirðir]]
[[Flokkur:Firðir á Íslandi]]
[[Flokkur:Arnarfjörður]]
[[de:Arnarfjörður]]
| 