|
Líkt og á öðrum [[Norðurlönd]]um er [[blandað hagkerfi]] á Íslandi, þ.e. [[kapítalismi|kapitalískt]] [[markaður|markaðskerfi]] í bland við [[velferðarkerfi]]. Nokkuð dró úr [[Hagvöxtur|hagvexti]] á árunum [[2000]] til [[2002]], en árið 2002 var hann neikvæður um 0,6%, frá 2003 hefur hagvöxtur hins vegar verið drjúgur en efnahagur í samanburði við nágrannalönd einkennst af óstöðugleika.</onlyinclude>
==Kreppan 2008==
Á byrjun árs [[2008]] tóku íslenskar vísitölur að falla. Verð á hlutabréfum í stórum íslenskum fyrirtækjum, s.s. [[Exista]] og [[SPRON]] (sem eiga hluti hvort í öðru) féllu einnig. Þann [[17. mars]] [[2008]] féll gengisvísistala íslensku krónunnar um 6,97% og var það mesta fall í sögu hennar. Í kjölfarið komu upp umræður um að s.k. [[jöklabréf]]um<ref>Sjá Vísindavefurinn: [http://visindavefur.is/svar.php?id=6655 Hvað eru jöklabréf?], Gylfi Magnússon</ref> væri um að kenna. Frá [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]] bárust ásakanir um að erlendir [[vogunarsjóður|vogunarsjóðir]]<ref>[http://www.thisismoney.co.uk/investing-and-markets/article.html?in_article_id=440172&in_page_id=3&in_page_id=3 Kaupthing accuses hedge funds of 'smears]</ref> og aðrir „óprúttnir miðlarar hafi ákveðið að gera úrslitatilraun til að brjóta niður íslenska fjármálakerfið.“<ref>[http://www.sedlabanki.is/?PageID=13&NewsID=1704 Ræða Davíðs Oddssonar, formanns bankastjórnar Seðlabanka Íslands, á ársfundi bankans 28. mars 2008]</ref> Íslenski Seðlabankinn hækkaði vexti sína í 15,5% þann [[10. apríl]] og voru þeir þá þeir hæstu í Evrópu. Stuttu síðar gaf Seðlabankinn út þá spá að [[fasteign]]averð á Íslandi myndi lækka að raunvirði um 30% til ársins [[2010]] og þá yrði verðbólgumarkmiðum Seðlabankans náð.<ref>[http://www.mbl.is/mm/vidskipti/frettir/2008/04/11/30_prosent_laekkun_ibudaverds_ad_raunvirdi_til_arsl/ 30% lækkun íbúðaverðs að raunvirði til ársloka 2010]</ref> Frá erlendum fréttaveitum, t.d. [[BBC]], bárust í kjölfarið jákvæðar fréttir af stöðu íslenska efnahagsins.<ref>BBC: [http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7340564.stm Iceland's hi-tech future under threat]</ref><ref>Guardian: [http://www.guardian.co.uk/business/2008/apr/17/creditcrunch Iceland first to feel the blast of global cooling]</ref><ref>NYTimes: [http://www.nytimes.com/2008/04/18/business/worldbusiness/18iceland.html?hp Iceland, a Tiny Dynamo, Loses Steam]</ref> Gagnrýni á stjórn peningamála hjá Seðlabankanum, og hagstjórn ríkisstjórnarinnar almennt varð hávær í kjölfarið. Áður hafði verið talað um að auka þyrfti við gjaldeyrisvaraforða Seðlabankans, sem yrði notaður til þess að borga þær skuldbindingar sem bankarnir gætu ekki staðið undir. [[Björgólfur Guðmundsson]], formaður bankaráðs [[Landsbanki Íslands|Landsbanka Íslands]], reifaði hugmyndir um að íslenska ríkið myndi stofna [[þjóðarsjóður|þjóðarsjóð]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.fiskifrettir.is/?gluggi=frett&flokkur=1&id=42185|titill=Björgólfur Guðmundsson: Íslendingar stofni þjóðarsjóð|árskoðað=2008|mánuðurskoðað=29. apríl|útgefandi=[[Viðskiptablaðið]]}}</ref> Þórólfur Matthíasson, hagfræðiprófessor við Háskóla Íslands, sagði t.a.m. í viðtali í lok apríl að „[n]ú [ættu] stjórnvöld fáa kosti og engan góðan.“<ref>RÚV: [http://www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item203564/ Erfitt að leysa efnahagsvandann]</ref> Þann 28. apríl gaf [[Hagstofa Íslands]] út tilkynningu um að hækkanir á [[vísitala neysluverðs|vísitölu neysluverðs]] höfðu ekki verið jafn miklar síðan í júlí 1988 og að [[verðbólga]] hafi ekki mælst jafn mikil síðan í september 1990.<ref>{{vefheimild|url=http://www.hagstofan.is/Pages/95?NewsID=3166|titill=Vísitala neysluverðs í apríl 2008|árskoðað=2008|mánuðurskoðað=29. apríl|útgefandi=[[Hagstofa Íslands]]}}</ref> Ragnar Árnason, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, tók af öll tvímæli þegar hann lýsti því yfir í erindi sem hann hélt 3. maí að íslenska hagkerfið væri í djúpri kreppu sem hann taldi að myndi ekki linna fyrr en [[2009]] í það fyrsta.<ref>{{vefheimild|url=http://www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item204189/|titill=Hagkerfið komið í kreppu
|ár=2008|mánuður=3. maí|útgefandi=RÚV}}</ref> [http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/w/west_ham_utd/7389885.stm] [http://www.ft.com/cms/s/0/061070b8-4781-11dd-93ca-000077b07658.htm] [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1810211,00.html]
[http://www.barnagull.is/mm/vidskipti/frettir/2008/02/22/alagid_i_haestu_haedum/]
[http://www.visir.is/article/20080702/VIDSKIPTI0803/340647112/-1/VIDSKIPTI08]
[http://www.ft.com/cms/s/0/f11a86b2-4960-11dd-9a5f-000077b07658.html] [http://www.ft.com/cms/s/0/8343fdc8-5205-11dd-a97c-000077b07658.html] [http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/09/22/fjarmalafarvidri_naer_til_islands_2/]
==Samsetning==
[[Verðbólga]]n át upp sparifé landsmanna og um árabil þótti það hámark heimskunnar að eiga peninga á bankareikning.{{heimild vantar}} Þeir sem áttu fé á milli handa reyndu að koma því í lóg sem fyrst og oft var sagt að steinsteypa væri besta fjárfestingin. Óskynsamlegar fjárfestingar voru einn af fylgikvillum verðbólgunnar auk þess sem hún sljóvgaði verðskyn almennings. Fólk vissi aldrei almennilega hvað hlutirnir kostuðu enda breyttist verðið ört.{{heimild vantar}}
==Sjá einnig==
* [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008]]
==Tilvitnanir==
| 