Brunnklukka

Brunnklukka eða brúnklukka (Fræðiheiti: Agabus bipustalatus) er bjalla af brunnklukkuætt, og er t.d. algeng í vötnum, keldum og tjörnum á Íslandi. Brunnklukkur eru dökkleitar og allstórar bjöllur með sundfætur og geta skotist áfram með miklum hraða í vatni. Meðan þær eru lirfustigi kallast þær vatnskettir og hafa sterkar griptengur á höfðinu.

Brunnklukkan var talin eitruð á Íslandi lengi vel. Í þjóðsögum Jóns Árnasonar segir þannig frá eituráhrifum hennar:

Þá er brúnklukkan. Hún er allt að því þumlungur á lengd, svört á lit með hvítan díl að aftan og lifir í vatni. Hún er svo eitruð, að hverri skepnu, sem gleypir hana að óvörum ofan í sig er vís bani búinn, því hún smýgur í gegnum innyflin þangað til hún læsir sig inn í lifrina og hættir ekki fyrr en hún hefur étið hana upp, enda deyja menn og málleysingjar, þegar svo er komið, ef henni verður ekki ælt upp áður. Ekki þurfa menn að hugga sig með því, að hún drepist í hitanum niðri í manni, því sagt er, að hún þoli þrjár grasagrautarsuður. Það er brúnklukkunni til málsbóta, að aldrei á annað illyrmi að haldast við í því vatni, sem hún er í.

Vatnskötturinn fær samskonar lýsingu.

Tilvísanir

  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.