„Elsa G. Vilmundardóttir“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m
Ahjartar (spjall | framlög)
Jók miklu við
Lína 1:
'''Elsa G.Guðbjörg Vilmundardóttir''' (ffæddist í Vestmannaeyjum 27. nóvember [[1932]], d.og lést í Reykjavík [[2923. apríl]] [[2008]]). varHún [[Ísland|íslenskur]]varð fyrst íslenskra kvenna til að ljúka háskólanámi í [[jarðfræði]]ngur og er því fyrsti kvenjarðfræðingur landsins.
 
Foreldrar hennar voru Vilmundur Guðmundsson vélstjóri frá Hafnarnesi við Reyðarfjörð (f. 3.9.[[1907]], d. 21.10.[[1934]]) og Guðrún Björnsdóttir saumakona frá Fagurhóli í Austur-Landeyjum (f. 26.10.[[1903]], d. 10.2.[[1975]]). Á þriðja aldursári flutti Elsa með foreldrum sínum frá Eyjum til [[Siglufjörður|Siglufjarðar]] en þar drukknaði faðir hennar skömmu síðar. Eftir það fór hún til móðurforeldra sinna í Fagurhóli í V-Landeyjum og var hjá þeim meðan þau lifðu en fór síðan með móðursystur sinni að Bollakoti í [[Fljótshlíð]] og var þar til heimilis uns hún fluttist til móður sinnar í Reykjavík 12 ára gömul.
Elsa stundaði nám við Stokkhólmsháskóla árin [[1958]]-[[1963]] og var fyrst íslenskra kvenna til að ljúka háskólanámi í jarðfræði og því fyrsti kvenjarðfræðingur landsins. Á námsárum sínum vann hún á sumrin við ýmis jarðfræðistörf á vegum [[Raforkumálaskrifstofan|Raforkumálaskrifstofunnar]], mest þó að jarðfræðirannsóknum við fyrirhugaða [[Búrfellsvirkjun]]. Áhugi hennar beindist fljótt að jarðfræði [[Tungnáröræfi|Tungnáröræfa]], hinum miklu og stórdílóttu hraunum sem þar þöktu landið, að móberginu og að hinum stóru gjóskugígunum. Jarðfræði Tungnáröræfa varð verkefni hennar til lokaprófs.
 
 
Þegar hún kom heim frá námi árið 1963 hóf hún fljótlega aftur störf hjá Raforkumálaskrifstofunni, síðan hjá [[Orkustofnun]], þegar hún varð til árið [[1967]].
== Nám ==
Elsa stundaðilauk námstúdentsprófi viðfrá Stokkhólmsháskóla árinMR [[19581953]]-. Árið [[19631958]] ogfór varhún fyrsttil íslenskraSvíþjóðar kvennaog tilinnritaðist í ljúka[[Stokkhólmsháskóli|Stokkhólmsháskóla]]. háskólanámiÞar stundaði hún nám í jarðfræði árin [[1958]]-[[1963]] og lauk því fyrstimeð kvenjarðfræðingur landsinsfil.kand-prófi. Á námsárum sínum vann hún á sumrin við ýmis jarðfræðistörf á vegum [[Raforkumálaskrifstofan|Raforkumálaskrifstofunnar]], mest þó að jarðfræðirannsóknum við fyrirhugaða [[Búrfellsvirkjun]]. Áhugi hennar beindist fljótt að jarðfræði [[Tungnáröræfi|Tungnáröræfa]], hinum miklu og stórdílóttu hraunum sem þar þöktu landið, að móberginu og að hinum stóru gjóskugígunum. Jarðfræði Tungnáröræfa varð verkefni hennar til lokaprófs.
 
 
== Starfsferill ==
Þegar hún kom heim frá námi árið 1963 hóf hún fljótlega aftur störf hjá Raforkumálaskrifstofunni, síðan hjá [[Orkustofnun]], þegar hún varð til árið [[1967]]. Þar vann hún síðan uns húbn fór á eftirlaun 2004.
 
Árið [[1977]] birtist þekktasta rannsóknarskýrsla Elsu [[Tungnárhraun]] sem var mikið tímamótaverk og er enn hin merkasta heimild um þessi hraun. Árið 1980 var gerður samningur milli Orkustofnunar og [[Landsvirkjun]]ar um samræmda jarðfræðikortlagningu á vatnasviði Þjórsár ofan Búrfells og var Elsa umsjónarmaður þess verks. Kortin komu út á árabilinu 1983-1999 og hafa síðan verið grundvöllur allra jarðfræðirannsókna á þessu svæði.
Á þessum árum var lagður grunnur að því mikla verki sem Elsa vann enn að er hún lést, þ.e. kortlagningu móbergs í eystra gosbeltinu.
Elsa stundaði rannsóknir víðar svo sem að kortlagningu móbergs og hlýskeiðshrauna norðan Vatnajökuls, á fornu lónseti að [[Fjallabak]]i og [[gjóskuflóð]]um samfara forsögulegum [[Heklugos]]um. Hún skrifaði einnig um vísindarannsóknir og og rannsóknarferðir dr. [[Helgi Péturss|Helga Péturss]]. Hún var einnig meðhöfundur bókarinnar 100 Geosites in South-Iceland.

Lengst munu jarðfræðikortin líklega halda minningu hennar á lofti innan fræðanna.
 
 
== Félagsstörf ==
Elsa G. Vilmundardóttir lét að sér kveða í félagsmálum:
*Félagi í Soroptimistaklúbbi Kópavogs og formaður hans 1977-1979
*Sat í stjórn Náttúruverndarsamtaka Suðvesturlands.
*Stifnfélagi í Heilsuhringnum, sat þar í stjórn frá 1977 og var varaformaður um árabil
*Formaður Starfsmannafélags Orkustofnunar (SOS) 1983-1985.
*Stofnfélagi í[[Jarðfræðafélag Íslands|Jarðfræðafélagi Íslands]] og formaður þess árin [[1986]]-[[1990]].
*Félagi í Oddafélaginu og í stjórn þess 1991-2002
*Sat í stjórn Kópavogsdeildar Rauðakross Íslands 2000-2003 og í stjórn Víkurdeildar Rauðakrossins frá 2004 og til dauðadags.
 
Elsa var einn af 13 stofnfélögum [[Jarðfræðafélag Íslands|Jarðfræðafélags Íslands]] og var formaður þess árin [[1986]]-[[1990]]. Einnig var hún formaður starfsmannafélags Orkustofnunar [[1983]]-[[1985]].
 
== Fjölskylda og heimilishagir ==
Á námsárunum giftist Elsa eftirlifandi eiginmanni sínum [[Pálmi Lárusson|Pálma Lárussyni]] verkfræðingi sem lengi vann hjá Almennu verkfræðistofunni. Þegar þau komu heim frá námi í Svíþjóð settust þau fyrst í Reykjavík en fluttu svo að í Hrauntungu í Kópavogi Þar bjuggu þau til 2004 en fluttu þá heimili sitt að [[Kaldrananes]]i í Mýrdal. Þau Pálmi eignuðust tvö börn, Vilmund og Guðrúnu Láru.