„Grískir tölustafir“: Munur á milli breytinga
Greek numerals |
(Enginn munur)
|
Útgáfa síðunnar 11. apríl 2008 kl. 18:01
Grískir tölustafir er talnakerfi sem að dregur upphaf sitt frá Grikkland. Kerfið sem notað var til forna var örlítið breytt á miðöldum til að mynda kerfið sem notað er enn í dag.
Það er byggt á ákveðnum bókstöfum sem að gefið hefur verið tölulegt gildi:
Grískt stafróf | |||
---|---|---|---|
Bókstafur | Grískt nafn | Hljóð | Gildi |
Αα | αλφα | [a] | 1 |
Ββ | βῆτα | [b] | 2 |
Γγ | γάμμα | [g] | 3 |
Δδ | δέλτα | [d] | 4 |
Εε | εψιλόν | [e] | 5 |
Ϝϝ | ϝαυ | [w] | 6 |
Ϛϛ | ϛῖγμα | [st] | 6 |
Ζζ | ζῆτα | [zd] | 7 |
Ηη | ητα | [ɛ] | 8 |
Ͱͱ | ͱἦτα | [h] | 8 |
Θθ | θῆτα | [tʰ] | 9 |
Ιι | ιῶτα | [i] | 10 |
Jȷ | ȷῶτ | [j] | 10 |
Κκ | κάππα | [k] | 20 |
Λλ | λάμβδα | [l] | 30 |
Μμ | μῦ | [m] | 40 |
Νν | νῦ | [n] | 50 |
Ξξ | ξῖ | [ks] | 60 |
Οο | ομικρόν | [o] | 70 |
Ππ | πῖ | [p] | 80 |
Ϻϻ | ϻάν | [s] | 90 |
Ϸϸ | ϸω | [ʃ] | 90 |
Ϟϟ | ϟόππα | [q] | 90 |
Ρρ | ρῶ | [r] | 100 |
Σσ | σῖγμα | [s] | 200 |
Ττ | ταῦ | [t] | 300 |
Υυ | υψιλόν | [y] | 400 |
Φφ | φῖ | [pʰ] | 500 |
Χχ | χῖ | [kʰ] | 600 |
Ψψ | ψῖ | [ps] | 700 |
Ωω | ωμέγα | [ɔ] | 800 |
Ͳͳ | ͳαμπῖ | [ss] | 900 |
Grískir tölustafir eru víða notaðir í dag í tölusettum listum, klukkum, blaðsíðunúmerum á undan aðalefni bókar, tölusetningu framhaldsmynda, tölusetningu ritverka í meira en einu bindi, kaflanúmer í bók og tölusetningu sumra íþróttaleika, eins og til dæmis Ólympíuleikanna. Einnig eru grískir tölustafir iðulega notaðir til þess að tákna ártöl, svo sem útgáfuár bóka.
Reglur um grísku tölurnar eru þannig, að sé stafur með lægra gildi á undan staf með hærra gildi, þá er sá lægri dreginn frá hinum hærri. Annars er lagt saman.
Það er dálítið á reiki hvort notaðir eru hástafir eða lágstafir.