„Maximianus“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 2:
'''Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius''' ([[250]] – júlí [[310]]) var [[rómarkeisari|keisari]] [[Rómaveldi]]s á árunum [[286]] til [[305]].
==Ferill==
Maximianus var útnefndur caesar, eða undirkeisari, af [[Diocletianus]]i árið [[285]]. Hann hafði þá verið hershöfðingi um skeið, m.a. undir keisurunum [[Aurelianus]]i, [[Probus]]i og [[Carus]]i. Diocletianus hafði fyrr á árinu 285 tryggt sína stöðu sem keisari er hann sigraði [[Carinus]] í bardaga, en tíð átök undanfarinna áratuga sýndu að erfitt var fyrir einn keisara að tryggja stöðugleika í ríkinu. Diocletianus þurfti því á vönum hershöfðingja að halda til þess að hjálpa sér við að verjast árásum utanfrá og að bæla niður uppreisnir innan heimsveldisins. Hlutverk Maximianusar var að stjórna vesturhluta Rómaveldis á meðan Diocletianus, sem hafði titilinn augustus og var því hærra settur, einbeitti sér að austurhlutanum.
Maximianus þurfti fljótlega að taka upp vopn þar sem uppreisnarmaðurinn [[Carausius]] hafði lýst sjálfan sig keisara í [[Bretland]]i og í hluta [[Gallía|Gallíu]]. Maximianus þurfti hinsvegar að fresta innrás í Bretland þar sem Carausius hafði tryggt sér völd yfir öllum flota Rómverja á þessum slóðum. Árið [[286]] tók Maximianus sér titilinn augustus og var því frá þeim tíma fullgildur keisari. Átökum við Carausius var svo slegið á frest og Maximianus, ásamt Diocletianusi, einbeitti sér að því að tryggja norður-landamæri Rómaveldis, við [[Rín (fljót)|Rín]] og [[Dóná]], gegn [[germanir|germönskum þjóðflokkum]].
===Fjórveldisstjórn===
Árið [[293]] var hin svokallaða [[fjórveldisstjórnin|fjórveldisstjórn]] mynduð, en í henni fólst að Maximianus og Diocletianus skipuðu hvor um sig einn undirkeisara (caesar). Maximianus skipaiði [[Constantius]] sem var tengdasonur hans, en hafði einnig verið yfirmaður lífvarðasveitar hans. Diocletianus skipaði [[Galerius]].
Maximianus og Constantius sneru sér nú að því að berjast við Carausius. Þeir börðust fyrst við bandamenn hans í Gallíu, með þeim afleiðingum að Carausius missti stuðning og var tekinn af lífi. Bandamaður hans, [[Allectus]], tók hins vegar við sem uppreisnarforingi, en var sigraður í bardaga, af Constantiusi árið [[296]].
===Afsögn===
Diocletianus og Maximianus sögðu svo báðir af sér sama dag, [[1. maí]] árið [[305]]. Þeir voru fyrstu rómarkeisararnir til þess að segja af sér en talið er að Maximianus hafi verið tregur til þess og aðeins sagt af sér vegna þrýstings frá Diocletianusi. Constantius varð nú augustus í vesturhlutanum og Galerius í austurhlutanum. Bæði [[Maxentius]], sonur Maximianusar, og [[Konstantínus mikli|Konstantínus]], sonur Constantiusar, höfðu þótt líklegir til þess að verða undirkeisarar, en gengið var framhjá þeim báðum og [[Severus]] og [[Maximinus Daia]] skipaðir í staðinn.
Þær umbætur sem gerðar voru á stjórnsýslu, lögum og skattheimtu Rómaveldis á valdatíma Maximinusar og Diocletianusar, og eru taldar hafa bundið enda á óstöðugleikann sem einkenndi 3. öldina, voru að langmestu leyti Diocletianusi að þakka frekar en Maximianusi. Hlutverk Maximianusar í stjórn ríkisins var aðallega hernaðarlegt og hann virðist alltaf hafa álitið Diocletianus sem æðri keisarann, þrátt fyrir að þeir bæru báðir titilinn augustus.
Constantius lést árið [[306]] og varð Konstantínus þá keisari. Maxentius ákvað þá að lýsa sjálfan sig keisara og fékk til þess stuðning ýmissa valdamanna í [[Róm]]. Maximianus seri þá aftur til þess að styðja son sinn og fékk Konstantínus til þess að styðja hann líka. Fljótlega sinnaðist Maximianusi þó við son sinn og reyndi sjálfur að taka keisaratitil hans. Það mistókst og á ráðstefnu sem haldin var árið [[308]], til þess að leysa úr þeirri flækju sem hafði myndast í fjórveldisstjórninni, var Maximianus aftur þvingaður til þess að hætta að skipta sér af stjórn ríkisins. Maxentiusi var á sama tíma vísað frá keisaratign.▼
===Mishepnuð endurkoma===
▲Constantius lést árið [[306]] og varð Konstantínus þá keisari. Maxentius ákvað þá að lýsa sjálfan sig keisara og fékk til þess stuðning ýmissa valdamanna í [[Róm]]. Maximianus seri þá aftur inn á pólitíska sviðið til þess að styðja son sinn og fékk Konstantínus til þess að styðja hann líka. Fljótlega sinnaðist Maximianusi þó við son sinn og reyndi sjálfur að taka keisaratitil hans. Það mistókst og á ráðstefnu sem haldin var árið [[308]], til þess að leysa úr þeirri flækju sem
Konstantínus var giftur dóttur Maximianusar og því áleit hann Maximianus hliðhollan sér. Árið [[310]] fól Konstantínus Maximianusi að stjórna nokkrum herdeildum sem verjast áttu hugsanlegri árás frá Maxentiusi, sem enn var að gera uppreisn. Maximianus ákvað hins vegar að lýsa því yfir að Konstantínus væri allur og lýsti sjálfan sig keisara í hans stað. Til þessa fékk hann þó engan stuðning og Konstantínus tók hann til fanga og þvingaði hann til að segja af sér í þriðja sinn. Stuttu síðar, í júlí 310, framdi Maximianus sjáfsmorð.
| |||