„Hengill“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Cannotyboy (spjall | framlög) Ný síða: Hengill er eitt svipmestu fjöllum í grennd við Reykjavík. Hengill telst til stapafjalla en er mjög sprunginn og hagaður. Hæstur er hann að norðanvestanverðu þar sem heitir S... |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
Hengill er eitt svipmestu fjöllum í grennd við Reykjavík. Hengill telst til stapafjalla en er mjög sprunginn og hagaður. Hæstur er hann að norðanvestanverðu þar sem heitir Skeggi eða Vörðu Skeggi (803m yfir sjávarmáli). Hebgill er aðallega úr móbergi en grágrýtishrúður er uppi á honum. Í sleggju sem gengur uppi á fjallinu er líparit. Jarðhiti er utan í Hengli á nokkrum stöðum.Sunnan við Hengil eru þrjú dalverpi. Vestastur er innsti dalur, þá Miðdalur en Fremstidalur er austastur. Úr þeim fellur Hengladalaá. Í innsta dal, sem liggur milli Hengils og Skarðsmýrarfjalls (597m y.s.), er einn mesti gufuhver landsins. Víðar er jarðhiti í hengladölum. Þar er einnig ölkelda. Örskammt norðvestur af gufuhvernum í Innstadal er hár móbergsklettur og ofarlega í honum hellir sem í eru mannvistarleifar. En ekki er fært í hann nema góðum klettamönnum. Ýmsar sagnir eru til um útilegumenn í Henglinum fyrr á öldum.
== Gönguleiðir og staðhættir ==
Hægt er að hefja göngu sína á Hengil frá átta mísmunandi stöðum. Á þessum stöðum eru bílastæði þar sem upplagt er að hefja gönguleiðina en merktir stígar hefjast eða liggja við þessi bílastæði. Við bílastæðin eru gönguleiðakort af Hengilssvæðinu um hvert viðkomandi göngustígur liggur, vegalengdir ásamt hagnýtum upplýsingum/fróðleik um svæðið. Árið 1998 var búið að merkja um 140 km af áhugaverðum og miserfiðum gönguleiðum. Búið er að leggja vegstikur vítt og breitt um Hengilssvæðið þær eru málaðar á fjóra mismunandi vegu. Liturinn segir til um erfiðleika göngunnar og hvort vænta megi einhverja frekari upplýsinga á leiðinni. Einnig eru vegvísar víða á krossgötum þar sem gönguleiðir skerast. Á Hengilssvæðinu eru tveir gönguskálar, annar er í mynni Engidals austast á Mosfellsheiði hinn er við Dalskarðhnjúk innst í Reykjadal. Þeir sinna örrygishlutverki fyrir folk, og eru opinir allann ársins hring fyrir alla, göngu og ferðafólk, endurgjaldslaust.
Lína 15 ⟶ 12:
Hæsti hlutinn er miklu umfansmeiri en vesturhlutinn, 200 m hærri og snýr frá norðri til suðurs. Hann telst til stappafjalla og er grágrýtisþekja uppi á honum. Mesta breidd hans er frá vestri til austurs er 2 km milli brúna en mesta lengd frá norðri til suðurs um 4 km. Vörðuskeggur gnæfir á norðurbrún og er hæsta bungan 805 m litlu sunnar. Víða eru klettar í brunnum hans og grágrýti uppi. Fjallið er lægst sunnanverðu (um 600m m) en hækkar til Norðurs.
== Jarðfræðilegt yfirlit ==
Hengilssvæði nær yfir tvær megineldstöðvar og nágrenni þeirra.
▲Hengilssvæði nær yfir tvær megineldstöðvar og nágrenni þeirra. Önnnur, Hveragerðieldstöðin, er útdauð og sundurgrafin. Hin er virk og nær yfir Hengil og Hrómundartind. Hún skiptist í tvær gosreinar. Önnur liggur gegnum Henglafjöll, hin um Hrómundartind. Gosmyndanir á Hengilssvæðinu spanna um 800.000 ár í aldri. Elstu jarðlögin er að finna í ásunum suðaustan við hveragerði, en yngst eru hraunin sem flætt hafa frá gosreininni gegnum Hengil. Þar á milli skipar sér fjölbrett jarðlagsyrpa þar sem skiptast á móberg frá jökulskeiðum og hraunlög frá hlýskeiðum. Berggrunnur Hengilssvæðisins er að mestu úr móbergi. Um 500 metrum undir móberginu eru basalthraunlög. Grafningsmegin á svæðinu má finna röð móbergshryggja sem fylgja sprungustefnu. Í jörðum svæðisins kemur grágrýti fram undan móberginu Jarðskorpuhreyfingar í gliðnunarbelti eins og verið hefur á hengilssvæðum allan þann tíma sem jarðsaga þess spannar sýna sig í gjám og misgengjum og hallandi jarðlögum á jaðarsvæðunum. Skjálftabelti Suðurlands gengur austan frá inn í Hengilssvæðið. Sprungur tengdar því eru þekktar í Fram-Grafningi, um alla Hveragerðiseldstöðina og vestur á Hálsa við skálafell. Jarðskjálftar eru tíðir, en smáir á þessu svæði, nema þegar suðurlandsskjálftar ganga yfir. Um 24.000 jarðskjálftar af stærðinni 0.5 (á Richter) eða stærri voru mældir á árunum 1993 til 1997. Sá stærsti var 4.1 á Richter. Gosmyndanir á Hengilssvæðinu eru fjölbreyttar og byggist á því hvort og hversu þykkur jökull lá yfir svæðinu þegar gosinn urðu. Aðalgerður eldstöðvana eru þó einugis tvær, tengdar sprungusgosum og dyngjugosum. Á vestanverðu Hengilssvæðinu er landslagið mótað af gosmyndunum sem þar hafa hlaðist upp á síðasta jökulskeiði og á nútíma (þ.e. eftir ísöld). Austan til hafa roföflin hins vegar mótað það. Úrkoma á Hengilssvæðunum er mikil, raunar með því mesta sem hefur mælst á landinu. Á austanverðu Hengilssvæðinu eru stöðugar lindir og lækir einugis þar sem jarðlögin eru svo ummynduð að þau haldi vatni. Annars sígur þar allt vatn í jörð eða rennur stuttan tima í leysingum. Á austanverðu svæðinu renna ár og lækir allt árið um kring. Í sumum er lindaþátturinn stór, en allar mega þær þó fremur teljast dragár. Heita vatnið á Hengilssvæðinu er álitið vera á eins til þriggja km dýpi. Á mörgum stöðum á svæðinu nær þessi hiti að komast upp á yfirborðið. Þekktustu hverasvæðin eru í Reykjadal, á Ölkelduhálsi, ofan við Nesjavelli og í Innstadal. Hengilsvæðið er með þeim stærstu jarðhitasvæðum á landinu, eða um 100 ferkilometra. það er þó ekki allt sami suðupotturinn heldur er það a.m.k þrískipt: Hveragerðaeldstöðinn, Ölkelduhálsvæðið og jarðhitasvæðið í Henglafjöllum. Boranir og virkjanir eiga sér stað á Nesjavöllum sem eru á vegum Orkuveitunnar. Einnig standa yfir miklar framkvæmdir á Hellisheiðarvirkjun, sem er á landi Kolviðarhóls. Þær framkvæmdir eru einnig á vegum Orkuveitu Reykjavíkur. Mikill jarðhiti eru í þessum jarðlögum. Regnvatn sem seytlar niður í berggrunninn og kemst í snertingu við heitt bergið þrýstist sjóðandi upp um sprungur og misgengi. En innskot frá kviku verða algengari því neðar sem dregur.
| |||