„Grund í Svarfaðardal“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ahjartar (spjall | framlög)
Flutti megnið af textanum um Nykurtjörn í sjálfstæðan kafla
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Grund í [[Svarfaðardalur|Svarfaðardal]]''' er ein af stærri bújörðunum í dalnum. Bærinn í miðri sveit, vestan [[Svarfaðardalsá]]r, um 6 km frá strönd gegnggegnt Hofi. Barnaskóli Svarfdælinga stóð lengi í túnfætinum á Grund innan og neðan við bæinn og þar var líka samkomuhús sveitarinnar. Utan við Grund er Grundarlækur. Hann kemur úr miklu skriðugili í fjallinu, Grundargili. Úr þessu gili hafa oft komið miklar aurskriður sem hafa valdið tjóni á túnum á Grund og næsta bæ, [[Brekka í Svarfaðardal|Brekku]], og tekið sundur þjóðveginn um dalinn. Skriðurnar eiga upptök sín í vatnshlaupum sem koma úr [[Nykurtjörn]], litlu vatni í um 700 m hæð í fjallinu ofan við Grund.
Grund er [[landnámsjörð]], að því er sagt er í [[Svarfdæla saga|Svarfdæla sögu]], þar bjó [[Þorsteinn svörfuður]]. Grundar er víða getið í fornum heimildum. Tumi hinn yngri, sonur [[Sighvatur Sturluson|Sighvats Sturlusonar]], fékk jörðina til ábúðar og þar var Halldóra móðir hans fyrst eftir ósigur [[Sturlungar|Sturlunga]] í [[Örlygsstaðabardagi|Örlygsstaðabardaga]]. [[Þorsteinn Eyjólfsson]] lögmaður á [[Urðir|Urðum]] átti Grund á seinni hluta 14. aldar og kallaði hana sína bestu jörð Norðanlands. [[Jón Arason]] biskup eignaðist jörðina og gaf Þórunni dóttur sinni hana [[1541]]. Eftir aftöku biskups og sona hans í [[Skálholt]]i [[1550]] kúguðu valdsmenn konungs jörðina af henni og eftir það taldist hún konungsjörð allt fram á 20. öld.