„Guðbrandur Vigfússon“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 7:
Guðbrandur var tekinn í [[Bessastaðaskóli|Bessastaðaskóla]] 1844, stúdent úr [[Reykjavíkurskóli|Reykjavíkurskóla]] 1849. Fór sama ár í [[Kaupmannahafnarháskóli | Kaupmannahafnarháskóla]] og lagði þar stund á málfræði, einkum íslensk fræði, en tók ekki próf.
 
Guðbrandur var styrkþegi Árnasafns 1856-1866 og var í stjórn [[Ný félagsrit|Nýrra félagsrita]] 1858-1864. Hann var í Noregi 1854 og Þýskalandi 1859, og skrifaði ferðasögurfróðlegar fráfrásagnir af þeim ferðum (sjá ''Ný félagsrit'' 1855 og 1860). Sú fyrrnefnda var gefin út á norsku árið 1990.
 
Árið 1864 fluttist Guðbrandur til Englands, var fyrst tvö ár í [[Lundúnir|Lundúnum]], en fluttist svo til [[Oxford]] 1866, og bjó þar til æviloka. Fyrsta áratuginn á Englandi vann Guðbrandur að útgáfu á Íslensk-Enskri orðabók, sem kennd er við hann og [[Richard Cleasby]], en [[Konráð Gíslason]] hafði einnig unnið talsvert að undirbúningi hennar í Kaupmannahöfn. Bókin kom út í heftum á árunum 1869-1874, og var því lokið á þúsund ára afmæli Íslandsbyggðar. Þessi orðabók hefur í meira en öld verið mikilvægasta hjálpartæki enskumælandi manna við nám í [[Íslenska|íslensku]]. Í framhaldi af orðabókinni gaf hann út ''Icelandic Prose Reader'', 1879.
 
Eftir að vinnu við orðabókina lauk fékkst Guðbrandur við kennslu og fræðistörf. Um tíma var hagur hans fremur þröngur, en árið 1884 varð hann kennari (reader) í norrænum fræðum við [[Háskólinn í Oxford|Háskólann í Oxford]] og hélt þeirri stöðu til dauðadags. Þar kynntist hann ýmsum þekktum menntamönnum, sem hrifust af lærdómi hans. Hann var talsverður málamaður, og talaði góða ensku með sterkum íslenskum hreim.
 
Eftir Guðbrand liggur geysimikið í ritstörfum, einkum fornritaútgáfur. Hann var óvenju hugmyndaríkur og snjall fræðimaðurtextafræðingur. Traustustu verk hans eru frá árunum í [[Kaupmannahöfn]], þar sem hann starfaði mikið með [[Jón Sigurðsson (forseti)|Jóni Sigurðssyni]]. Þó að dvölin á Englandi væri að mörgu leyti örvandi fyrir hann, þá galt hann þess að þar var hann fjarri frumheimildum þeirra rita sem hann fékkst við. Treysti hann þá oft á sitt ótrúlega minni, og ýmsar uppskriftir sem hann hafði gert þegar hann vann á [[Árnasafn]]i. Gætir þess mest í síðustu ritum hans, einkum ''Origines Islandicae'', sem gefið var út að honum látnum, og hefur ekki verið fulllokið frá hans hendi.
 
Meðal þess sem Guðbrandur vann að í Oxford varvoru ''[[Orkneyinga saga]]'' og ''[[Hákonar saga Hákonarsonar|Hákonar saga]]'', sem hann gaf út í hinu þekkta heimildasafni um sögu Bretlandseyja: [[Rolls series]]. Með þeim fylgdu ''Saga Magnúsar Eyjajarls'' og brot úr ''Sögu Magnúsar lagabætis''. Þessi rit voru einnig birt í enskri þýðingu [[George Webbe Dasent]]s. Alls voru þetta fjögur bindi, sem komu út á árunum 1887-1894. Einnig gaf hann út ''Sturlunga sögu'' í tveimur bindum, og er í inngangsritgerð hans að þeirri útgáfu frábærtmjög gott yfirlit um íslenskar fornbókmenntir og varðveislusögu þeirra, ritað af ástríðumikilli innlifun.
 
Guðbrandur varð M.A. 1871, heiðursfélagi Vísindafélagsins í München 1873, heiðursdoktor við [[Uppsalaháskóli | Uppsalaháskóla]] 1877, riddari af [[Dannebrogsorðan|Dannebrog]] 1885 og heiðursfélagi í Vísindafélaginu í Kristjaníu 1887.
Lína 29:
* Jón Árnason: ''Íslenskar þjóðsögur og ævintýri'', Leipzig 1862-1864. Formáli eftir Guðbrand Vigfússon, sem hafði umsjón með útgáfunni.
* ''[[Eyrbyggja saga]]'', Leipzig 1864.
* ''Icelandic-English Dictionary'', Oxford 1874. Árið 1962 kom önnurÖnnur útgáfa með 52 bls. viðauka eftir [[William A. Cragie]] kom út 1957, endurprentuð 1962.
* ''[[Sturlunga saga]]'' 1-2, Oxford 1878.
* ''An Icelandic Prose Reader'', Oxford 1879. Með [[Frederick York Powell]].