„Alexanders saga“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Skúmhöttur (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Alexanders saga''' er forn íslensk saga um [[Alexander mikli|Alexander mikla]], þýðing á söguljóði frá því um 1180 eftir [[Gualterus|Philippus Gualterus]].
''Alexanders saga'' er þýðing á söguljóðinu ''Alexandreis'', sem er kallað ''Alexanderskviða'' á íslensku. Almennt er talið að [[Brandur Jónsson]] biskup á Hólum 1263-1264 hafi þýtt Alexanderskviðu á íslensku, og má þar t.d. vísa til eftirmála [[Gyðinga saga | Gyðinga sögu]] þar sem sagt er að Brandur hafi þýtt söguna. Brandur fékkst talsvert við kennslu, og var Alexanderskviða vinsælt kennsluefni í latínu á miðöldum. Talið er hugsanlegt að Brandur hafi þýtt söguna samhliða kennslunni, svipað og [[Sveinbjörn Egilsson]] gerði með [[Hómerskviður]]. Brandur tekur verk sitt sjálfstæðum tökum. Hann umritar söguljóð yfir í laust mál, sleppir formála frumritsins, einnig efniságripi í upphafi hverrar bókar o.fl. Einnig styttir hann þar sem ljóðmælandinn gerist langorður.▼
Öllum sem um Alexanders sögu hafa fjallað ber saman um að hún sé afrek að máli og stíl. [[Halldór Laxness]] hreifst svo af verkinu að hann beitti sér fyrir því að Alexanders saga var gefin út árið 1945 í alþýðlegri útgáfu. Í formála bókarinnar segir Halldór: „Hverjum manni sem ritar á íslensku, jafnvel á vorum dögum, ætti að verða til eftirdæmis sá hreinleiki og tignarbragur norræns máls, sem hér birtist í samhæfingu við erlent efni. Af þeim vitra og lærða manni, sem bókina þýddi, geta Íslendingar allra tíma lært fleira en eitt um það, hvernig útlenda hluti skal um ganga á Íslandi.“ ▼
Sagan er varðveitt í nokkrum handritum, sem hafa hana í tveimur gerðum, A (lengri gerð) og B (styttri gerð):
Lína 9 ⟶ 13:
Í B-flokknum er texti sögunnar talsvert styttur, en söguþræðinum þó haldið að fullu. Í AM 226 fol. er skotið inn í söguna íslenskri þýðingu á bréfi Alexanders mikla til [[Aristóteles]]ar um undur [[Indland]]s. Þetta bréf er aftan við söguna í síðasttalda handritinu.
▲''Alexanders saga'' er þýðing á söguljóðinu ''Alexandreis'', sem er kallað ''Alexanderskviða'' á íslensku. Almennt er talið að [[Brandur Jónsson]] biskup á Hólum 1263-1264 hafi þýtt Alexanderskviðu á íslensku, og má þar t.d. vísa til eftirmála [[Gyðinga saga | Gyðinga sögu]] þar sem sagt er að Brandur hafi þýtt söguna. Brandur fékkst talsvert við kennslu, og var Alexanderskviða vinsælt kennsluefni í latínu á miðöldum. Talið er hugsanlegt að Brandur hafi þýtt söguna samhliða kennslunni, svipað og [[Sveinbjörn Egilsson]] gerði með [[Hómerskviður]]. Brandur tekur verk sitt sjálfstæðum tökum. Hann umritar söguljóð yfir í laust mál, sleppir formála frumritsins, einnig efniságripi í upphafi hverrar bókar o.fl. Einnig styttir hann þar sem ljóðmælandinn gerist langorður.
▲Öllum sem um Alexanders sögu hafa fjallað ber saman um að hún sé afrek að máli og stíl. [[Halldór Laxness]] hreifst svo af verkinu að hann beitti sér fyrir því að Alexanders saga var gefin út árið 1945 í alþýðlegri útgáfu. Í formála bókarinnar segir Halldór: „Hverjum manni sem ritar á íslensku, jafnvel á vorum dögum, ætti að verða til eftirdæmis sá hreinleiki og tignarbragur norræns máls, sem hér birtist í samhæfingu við erlent efni. Af þeim vitra og lærða manni, sem bókina þýddi, geta Íslendingar allra tíma lært fleira en eitt um það, hvernig útlenda hluti skal um ganga á Íslandi.“
[[Árni Magnússon]] hreifst einnig af málfarinu í sögunni og undirbjó útgáfu, en þau gögn brunnu í [[Kaupmannahöfn]] 1728. Einnig er til fullbúið prentsmiðjuhandrit, sem ætlað var til útgáfu í [[Hrappseyjarprentsmiðja|Hrappsey]] 1784, en hætt var við útgáfuna vegna [[Móðuharðindin|Móðuharðindanna]]. Alexanders saga hefur fjórum sinnum verið gefin út.:
| |||