„Garnaveiki“: Munur á milli breytinga

'''Garnaveiki''' er [[sjúkdómur]] í [[sauðfé]], [[geit]]um og [[Nautgripur|nautgripum]] af völdum ''[[Mycobacterium paratuberculosis]]'', sem er náskyldurnáskyld bakteríum sem valda [[Berklar|berklum]] og [[holdsveiki]] í fólki. Til er [[bóluefni]] við garnaveiki.

Hinn þýskiÞjóðverjinn Heinrich A. Johne uppgötvaði veikina árið [[1905]]. Veikin barst til [[Ísland]]s árið [[1933]] með [[karakúlfé]] sem flutt var til landsins til [[Kynbætur|kynbóta]]. Garnaveiki kom fyrst upp á Útnyrðingsstöðum í [[Suður-Múlasýsla|Suður-Múlasýslu]] árið 1938. Á 6. áratug 20. aldar fóru fram fjárskipti um nær allt land til að útrýma hinum svokölluðu karakúlsjúkdómum en ekki tókst að uppræta garnaveikinni því sýkillinn getur lifað lengi í jarðvegi, lengur en sá tími sem jarðir voru fjárlausar, og nautgripir geta borið veikina í sauðfé.

[[Baktería]] veldur sjúkdómnum en hún dreifist með [[saur]] sýktra kind. Sýkingarhættan er mest í þröngum högum eða húsum. Sauðfé og geitur geta sýnt sjúkdóminneinkenni sjúkdómsins frá 1 árs aldri en nautgripir frá 2ja ára aldri. MeðgöngutímiEinkennin einkennamá ermerkja gjarnaní 1-2 ár eða lengrilengur.

Garnaveiki er nokkuð útbreidd um landið en þó hefur sumstaðar tekist að útrýma henni og annarsstaðarannars staðar hefur hún aldrei komið upp. Þar sem lítil sem engin hætta er talin á garnaveiki, eru ásetningslömb ekki bólusett. Þau svæði þar sem ásetningslömb eru nú ekki bólusett gegn garnaveiki eru eftirtalin: [[Vestfjarðakjálkinn]] allur, [[Miðfjörður|Miðfjarðarhólf]], [[Norðurland]] austan [[Skjálfandafljót]]s, [[Austurland]] allt að [[Berufjörður|Berufirði]] og [[Suðurland]] frá [[Jökulsá á Breiðamerkursandi]] að [[Markarfljót]]i. Annarsstaðar eru ásetningslömb bólusett. Garnaveiki eru einna útbreiddust í [[Árnessýsla|Árnessýslu]], [[Borgarfjörður|Borgarfirði]], einkum norðan Hvítár allt vestur í [[Kolbeinsstaðahreppur|Kolbeinsstaðahrepp]] og í [[Skagafjörður|Skagafirði]].