„Njáll Þorgeirsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Hljóðneminn (spjall | framlög)
Hljóðneminn (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 6:
 
=== Fjölskylda ===
Njáll ól upp börn sín sjö. Auk þess voru tveir drengir, þeir Höskuldur Þráinsson Sigfússonar, síðar Hvítanesgoði og Þórhallur Ásgrímsson Elliða-Grímssonar, ungir teknir í fóstur hjá Njáli. Uppeldi Njáls hefur vissulega gert mönnunum gott, þó betra fyrir fóstursyni hans en hans eigin syni. [[Njálssynir|Synir Njáls]] urðu allir vaskir menn og miklir af rammleik sem var eiginleiki sem Njáll sjálfur var ekki gæddur. Njáli tókst ekki að ala upp í Skarphéðni sína eiginleika eins og skynsemi og varkækni né að ausa miklu úr viskubrunni sínum yfir hann. Njáll virðist þó oftast hafa tangarhald á sonum sínum og þeir hlýða honum í flestu. Heilræði Njáls eru þó alltaf tiltakstil fyrirtaks synifyrir hanssynina þegar á þarf að halda.
 
[[Skarphéðinn Njálsson|Skarphéðinn]], elsti sonurinn er ólíkur Njáli þar eð Skarphéðinn, elsti sonur hans,hann er líkamlega sterkur og vill láta vopnin tala, annað en Njállfaðir hans. ÞettaNjáll hefur þau áhrif á Njál að hann hefur ekkiþví miklarlitlar mætur á honum og giftir Skarphéðin konu til þess eins að stækka landareign Bergþórshvols og binda hann við búið í framtíðinni. Hins vegar lætur hann vel að [[Helgi Njálsson|Helga]]. Helgi er forspár líkt og faðir hans og giftist hann Þórhöllu Ásgrímsdóttur Elliða-Grímssonar og er það til marks um það að Njáll vilji auka mannvirðingu Helga enda [[Ásgrímur Elliða-Grímsson|Ásgrímur Elliða-Grímsson]] kominn af Birni bunu en sagt er að hann sé forfaðir flestra stórmenna sem á Íslandi gengu til forna. [[Höfundur Njálu|Höfundur Njálu]] hefur auk þess vitað af Sæmundi fróða í Odda sem uppi var á eftir Njáli en hann var afkomandi bróðurdóttur Ásgríms og því ágætt að tengja þessa menn saman. Grímur Njálsson virðist hvorki vera Njáli til ama né mikillar sæmdar, hann giftist Ástríði af Djúpárbakka sem var rík ekkja og mætti hugsa sér að Njáll hafi haft fjárhag [[Bergþórshvoll|BergþórhvolsBergþórshvols]] í huga við það val.
 
===Uppeldið===
UppeldiðUppeldi á sonum hansNjálssona tókst ekki alveg sem skildi en öllu betur tókst uppeldi fóstursonanna. Þórhalli Ásgrímssyni var ungum komið til Njáls sem minnir óneytanlegaóneitanlega á þá hefð síðarmeir, að menn reyndu að koma sonum sínum fyrir á kirkjustöðum til lærdómsuppeldis og verða að mönnum. Njáll kenndi Þórhalli lög svo vel að eftir dauða Njáls var Þórhallur lögfróðasti maður [[Ísland|Íslands]]. Unni Þórhallur Njáli mikið og eflaust meir en sínum eigin föður.
 
Fimmtugur tekur Njáll [[Höskuldur Þráinsson|Höskuld Þráinsson]] í fóstur. Það virðist hafa verið ráðabrugg Njáls að koma Höskuldi í fóstur hjá sér til þess að forðast deilur síðarmeir vegna víga sona sinna á Þráni föður Höskulds. Höskuldur er, ólíkt sonum Njáls, að mörgu líkur Njáli og unnir Njáll Höskuldi meira en blóðsonum sínum. Hann elur Höskuld upp af kostgæfni og gerir hann að manni vinsælum og leiðtoga í sveitinni. Ást Njáls á Höskuldi kemur svo bersýnilega í ljós þegar hann gengur framhjá elsta syni sínumsyninum, Skarphéðni, og veitir Höskuldi goðorð. Hann hefur náð að koma fyrir í Höskuldi öllum þeim eiginleikum sem hann óskaði að Skarphéðinn hefði haftfengið. Það má segja að Höskuldur verði eins konar andlegur sonur hans. Njáll heldur hugmyndina um [[Feðraveldi|feðraveldi]] í heiðri. Hann gengur að því vísu að vilji hans sé virtur, þ.e. að hann ráði öllu. Njáll reynir að ráðstafa lífi sona sinna á sem hagstæðasta hátt fyrir fjölskyldu sína. Synir hans virðast að þeim sökum ekki vera mjög sjálfstæðir. Þeir dvelja löngum stundum á Bergþórshvoli og fylgja föður sínumNjáli nær alltaf.
 
== Hjónaband og vinátta ==
[[Hjónaband|Hjónabönd]] í [[Íslendingasögurnar|Íslendingasögum]] verða oftar en ekki valdur að afdrifaríkri atburðarás og er Njála þar engin undantekning. Hjónaband [[Hallgerður langbrók|Hallgerðar langbrókar]] og [[Gunnar Hámundarson|Gunnars á Hlíðarenda]] er hreinvægast skelfingsagt farsælt og verður að lokum banabiti Gunnars. Það fléttast einnig inn í hjónaband Bergþóru og Njáls og veldur illdeilum milli þeirra. Bergþóra metur Skarphéðin mikils enda eru þau margt lík. Njáll metur Gunnar hins vegar meira en sonusyni sína og reynir Bergþóra að auka sæmd Skarphéðins á kostnað Gunnars. Það gerir hún með því að vísa Hallgerði úr sæti á Bergþórshvoli en hún veit mæta vel að Hallgerður er uppstökk og mun erfa þetta við hana. Bergþóra er snjöll rétt eins og Njáll en beitir kænsku sinni ekki alltaf í sömu átt. Það er engin tilviljun að Njáll hafi valið sér Bergþóru sem konu þvíenda oft hefur það verið haft uppisagt að líkur sækirsæki líkan heim. Það kemur einmitt á daginn í brennunni að Bergþóra stendur með manni sínum í dauðanum, ólíkt Hallgerði, í dauðanum enda Bergþóra drengur„drengur góður“ sbr. lýsingu góðurhennar, annað en Hallgerður.
 
===Gunnar á Hlíðarenda===
Lína 34:
 
== Að lokum ==
Það er ljóst að Njáll er margslunginn persónuleiki en ávallt hefur verið litið á Njál sem eitt af góðmennum [[Brennu-Njáls saga|Brennu-Njáls sögu]] og [[Íslendingasögurnar|Íslendingasagna]] yfir höfuð. Höfundur Njálu hefur þó haft takmarkaða vitneskju um manninn, t.d. er ekki hægt að fullyrða að hann hafi stofnað fimmtardóm líkt og höfundur gerir. Einnig eru til heimildir um utanför Njáls sem þó er hvergi getið í Njálu. Skeggleysið kann að hafa verið vísbending um karlmennskuleysi hans en miklum vert var þó hans viska. Það má samt segja að góðmennska hans hafi orðið honum að falli þar eð hann var ávallt til í að veita ráð sem síðan undu upp á sig þá atburðarás sem kunngukunnug er. Eitt sinn komst maður svo að orði að „Njáls bíta ráð“ og má segja að það séu orð að sönnu.
 
== Heimildir ==