„Gísli Magnússon (biskup)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 3:
Foreldrar Gísla voru Magnús Markússon (d. 1733) prestur á [[Grenjaðarstaður|Grenjaðarstað]] í Aðaldal, og kona hans Guðrún Oddsdóttir frá [[Reynistaður|Reynistað]].
 
Gísli ólst upp á Grenjaðarstað, og lærði undir skóla hjá síra [[Þorleifur Skaftason|Þorleifi Skaftasyni]] í [[Múli|Múla]] í Aðaldal, og varð stúdent frá honum 1731. Fór utan sama ár, skráður í [[Kaupmannahafnarháskóli | Kaupmannahafnarháskóla]] síðla hausts, og lauk embættisprófi í guðfræði vorið 1734. Kom heim um sumarið. Hann var skólameistari í [[Skálholt]]i 1737-1746, bjó fyrst í Miðfelli en síðan í [[Haukadalur|Haukadal]]. Hann fékk [[Staðastaður | Staðastað]] 1746 og varð um leið prófastur í [[Snæfellsnessýsla|Snæfellsnessýslu]].
 
Haustið 1754 fór Gísli til [[Kaupmannahöfn|Kaupmannahafnar]] að konungsboði, og var vígður Hólabiskup 5. maí 1755. Hann kom að Hólum samsumars og var biskup til æviloka, 1779. Páll Eggert Ólason segir um Gísla: "Honum fór allt vel úr hendi, skólastjórn og kirkjustjórn; ... Hann var og vel gefinn, góðmenni og örlátur, höfðinglegur og hraustmenni að afli. kennimaður ágætur."
 
Það verk sem mun halda nafni Gísla lengst á lofti, er bygging steinkirkjunnar á Hólum, þ.e.a.s. þeirrar [[Hóladómkirkja|Hóladómkirkju,]] sem nú prýðir staðinn ([[Gíslakirkja|Gíslakirkju]]). Bygging kirkjunnar hófst sumarið 1757, og var kirkjan vígð 20. nóvember 1763. MættiByggingin var skrifaliður langtí málendurreisnarstarfi umdönsku byggingarsögustjórnarinnar hennarhér.
 
MargarUm 74 bækur komu út á Hólum í biskupstíð Gísla Magnússonar, en þó var sumlítið árinprentað þar á meðan á byggingu dómkirkjunnar stóð, og ekkert prentaðárin 1760-1763. Það taldist nýlunda að árið 1756 komu út tvær bækur með íslenskum fornsögum: ''Ágætar fornmannasögur'' og ''Nokkrir margfróðir söguþættir''. Einnig þýddur reyfari: ''Þess svenska Gustav Landkrons og þess engelska Bertholds fábreytilegar Robinsons eður lífs og æfi sögur''. Mæltist þetta misjafnlega fyrir og varð ekki framhald á. Gísli þýddi og lét prenta ''Monita Catechetica'' eftir J. J. Rambach (Hólum 1759). Árið 1779 kom út á Hólum [[útfararminning]] Gísla Magnússonar.
 
Í [[Þjóðskjalasafn Íslands|Þjóðskjalasafni Íslands]] eru varðveittar skjalabækur úr embættistíð Gísla biskups. Í [[Þjóðminjasafn Íslands|Þjóðminjasafni Íslands]] er málverk af Gísla, og eftirmyndmargvísleg skjöl þessum ábyggingu Hólumdómkirkjunnar.
 
Í Hóladómkirkju var málverk af Gísla Magnússyni, það er nú í [[Þjóðminjasafn Íslands|Þjóðminjasafni Íslands]], og eftirmynd þess á Hólum.
Kona Gísla Magnússonar (gift 1736) var Ingibjörg Sigurðardóttir (f. um 1709, d. 1793) frá [[Geitaskarð]]i í Langadal. Börn þeirra sem upp komust: Magnús Gíslason sýslumaður á Geitaskarði, Oddur Gíslason prestur á [[Miklibær | Miklabæ]] í [[Blönduhlíð]] og Kristín Gísladóttir, kona [[Hálfdan Einarsson|Hálfdanar Einarssonar]] skólameistara á Hólum.
 
Kona Gísla Magnússonar (gift 1736) var Ingibjörg Sigurðardóttir (f. um 1709, d. 1793) frá [[Geitaskarð]]i í Langadal. Börn þeirra sem upp komust: Magnús Gíslason sýslumaður á Geitaskarði, [[Oddur Gíslason]] prestur á [[Miklibær | Miklabæ]] í [[Blönduhlíð]] og Kristín Gísladóttir, kona [[Hálfdan Einarsson|Hálfdanar Einarssonar]] skólameistara á Hólum.
 
==Heimildir==