James Madison

James Madison varð 4. forseti Bandaríkjanna árið 1808. Hann var sonur ríkra plantekrueigenda í Virginíu rétt eins og Thomas Jefferson. Hann var góður vinur Jeffersons og þeir stóðu saman í baráttunni fyrir "The bill of rights" Madison var Federalisti og saman með Alexander Hamilton mótaði hann stefnu fyrir flokkinn sem barðist fyrir sterkri miðstýringu og voldugri ríkisstjórn. Hann var einn af aðalstuðningsmönnum Washingtons, og átti stóran þátt í tilurð forsetaembættisins. Einnig var hann nefndur faðir stjórnarskráarinnar því hún er að mestu talin hans höfundarverk.

En á þeim tímapunkti sem Washington fór að verða meiri Federalisti og meira sammála Alexander og James um það að ríkisstjórnin ætti að hafa meiri völd og áhrif tók James að efast um þessa stefnu. Hann tók að líta á það þannig að ríkisstjórnin ætti ekki að styrkja iðnað eða verslun fram yfir landbúnað eða slíka hluti og gekk því yfir í stjórnarandstöðuna og í Repúblikanaflokk, Thomas Jefferson. Sú ákvörðun átti eftir að gera hann að utanríkisráðherra (e. secretary of state) á valdatíma Jefferson og aðalsamningarmanninum í Louisiana kaupunum.

Árið 1808 varð hann svo forsetaefni Repúblikana og vann kosningarnar.

Kosningabaráttan

Kosningabaráttan var þó tvísýn. Viðskiptabannið á Bretland og Frakkland hafði lagt efnahag Bandaríkjamanna í rúst. Jefferson hafði aukið herkvaðningu og skatta andstætt kosningaloforðum. Og ekki bara það, heldur þá skiptist Repúblikanaflokkurinn í tvennt, helmingur þeirra studdi George Clinton til forseta embættis. Ekki nóg með það heldur hótaði Nýja England að segja sig úr ríkjasambandinu.

Öllum að óvörum þá burstaði James Madison kosningarnar. Federalistar voru í algjörum minnihluta og þrátt fyrir Repúblikanar væru tvískiptir þá hlutu báðir flokkshelmingur í hvoru lagi meira en þeir.

James Madison varð forseti.

Á sama tíma og George Clinton varð varaforseti. Kjörtímabilið 1808-1812 var tiltölulega tíðindalaust, engin söguleg tíðindi áttu sér stað í utanríkismálum. En vegna þess magnaðist spenna milli Bandaríkjanna og Breta. 15 Dögum fyrir kosningar fékk Madison stuðning þingsins fyrir stríði gegn Bretlandi. BNA menn voru sannfærðir um að Bretar væru svo veikburða að þeir gætu ekki svarað fyrir sig og að Kanada yrði innan skamms frelsað og innlimað í Bandaríkin. Þetta átti ekki eftir að fara alveg eins og þeir höfðu hugsað sér.

Seinna kjörtímabil Madison

Stríðið 1812

Eins og ávallt gerist í stríðum þá linnir gagnrýni á ráðamenn og þjóðin þjappast saman. Repúblikanaflokkurinn (sem ég minni á að er ekki sá sami og er til í dag) sameinaðist um forsetann og það má segja að þetta hafi gilt um alla þjóðina. Í raun má rekja upphaf sterkrar þjóðernishyggju Bandaríkjanna til þessa stríðs, fram af því höfðu oft fylki hótað að segja sig úr sambandinu eða deilur staðið á um stjórnarskrána. En þetta batt enda á slíkar deilur. (Í bili).

Federalistar hófu að gagnrýna stríðið af mikilli hörku. Það leiddi til algjörs vinsældahruns hjá flokknum, fólk tók að líta á þá sem föðurlandssvikara. Í fyrsta sinn í bandarískri sögu fór fólk að vera uppnefnt “unpatriotic” og slíkum nöfnum.

Stríðið gekk þó alls ekki vel. Madison hafði búist við að Bretar myndu láta undan sökum þess að stríðið gegn Frökkum var að taka sinn toll en Þvert á móti gekk Bretum óhemju vel í stríðinu. Hin tiltölulega nýstofnaða Washington borg varð meira að segja hertekin og hvíta húsið brennt til grunna seint á árinu.

Það má segja að þar hafi Bandaríkjamenn sloppið með skrekkinn þó svo að sjálfsögðu túlkuðu Repúblikanar og Madison þetta sem algjöran sigur, en í raun tókst þeim bara rétt svo að komast undan algjörum ósigri. En þeir unnu þó sigur hvað almenningsálitið varðar, því Federalistar urðu óhemju óvinsælir fyrir gagnrýnina á stríðið.

heimildir

Bókinn Forsetar BNA á wikibókum