|
|}
'''HalógenHalógenar''' (eða ''söltungur'', frá [[Gríska|grísku]] ''hals'' sem þýðir „salt“ og „skapari“) eru hópur efna í flokk 17 í [[lotukerfið|lotukerfinu]] sem að samanstendur af: [[Flúor]]i, [[klór]]i, [[bróm]]i, [[joð]]i og [[astat]]i.
Þessi efni eru [[þríatómatvíatóma]] [[efnasamband|efnasambönd]] í sínu nátturulega formiástandi. ÞauÞeir þarfnastþurfa einnareina [[rafeind]]ar til viðbótar til að fylla ysta [[rafeindahvolf]] sitt og hafa þar af leiðandi ríka tilhneigingu til að mynda neikvæðneikvæða [[jón]] með eina hleðslu -1. [[Salt|Sölt]] sem að innihalda þessiþessar jónjónir eru kölluð [[halíð]].
Halógenar eru mjög [[hvarfgjarn|hvarfgjörnhvarfgjarnir]] og geta sem slíkslíkir verið hættuleghættulegir, jafnvel lífshættuleglífshættulegir, lífverum í nógu stórum skömmtum. KlórBæði klór og joð eru bæði notuð sem [[sótthreinsunarefni]] í vatn og fyrir sundlaugar, opin sár, eldhúsvörur og þess háttar. ÞauEfnin drepa [[gerill|gerla]] og aðrar skaðrænarskaðlegar [[örvera|örverur]] og eru þar af leiðandi notuð við [[dauðhreinsun]]. Hvarfgjarnir eiginleikarHvarfgirni þeirra eru notaðirnotuð í [[bleiking]]u. Klór er virka efnið í [[bleikiklór]] sem notaður er við þvott og er einnig notaður við framleiðslu á flestum [[pappír]]svörum.
HalíðajónirHalíðjónir bindast við eitt vetnisatóm til að mynda [[vetnishalíð sýra|vetnishalíð sýrur]], sem að er röðhópur sérstaklegasérlega sterkrasterka sýra. Allar þeirra eru rammar nema flúorsýra, HF.
ÞauHalógenar bindastgeta bundist við hvorthvorn annaðannan til að mynda [[samhalógen]] <!-- nýtt orð! --> sambönd.
Mörg tilbúin [[lífrænt efnasamband|lífræn efnasambönd]], eins og [[fjölliða|plastfjölliður]], og einnig sum náttúruleg efnasambönd, innihalda halógen atómhalógena; þau eru þekkt sem ''halógenuð'' efnasambönd. [[Skjaldkirtill|skjaldkirtilshormón]] innihalda joðatóm. Klórjónir gegna lykilhlutverki í heilastarfsemi með því að miðla málum áí gangiferli hömlusendisins [[GASS]] (''gamma-amínósmjörsýra''). Á móti kemur að talið er að bróm og flúor sé ekki nauðsynlegir fyrir efnaskipti manna en flúor er samt notað til þess að styrkja glerung tanna manna.
[[Flokkur:Halógenar|*]]
| 