„Francesco Crispi“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Ný síða: thumb|right|Francesco Crispi '''Francesco Crispi''' (4. október 1819 – 12. ágúst 1901) var ítalskur stjórnmálamaðu... |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 2:
'''Francesco Crispi''' ([[4. október]] [[1819]] – [[12. ágúst]] [[1901]]) var [[Ítalía|ítalskur]] stjórnmálamaður sem átti þátt í [[sameining Ítalíu|sameiningu Ítalíu]] og varð tvisvar [[forsætisráðherra Ítalíu]]. Crispi fæddist á [[Sikiley]] og tók þar virkan þátt í [[Sikileyjarbyltingin|Sikileyjarbyltingunni]] gegn [[Ferdinand 2. Sikileyjakonungur|Ferdinand 2.]] sem leiddi til þess að hann fór í [[útlegð]] til [[Fjallaland]]s. Hann var bendlaður við [[Mazzini-samsærið]] [[1853]] og flýði þá til [[Malta|Möltu]] og síðan til [[París]]ar. [[1859]] sneri hann aftur til Ítalíu og ferðaðist með leynd um Sikiley til að undirbúa uppreisn árið eftir. Í [[Genúa]] tók hann þátt í undirbúningi [[Þúsundmannaleiðangurinn|þúsundmannaleiðangursins]] sem lenti á Sikiley [[maí]] [[1860]]. Crispi var þá lýstur „einvaldur Sikileyjar“. Eftir fall [[Palermó]] var Crispi útnefndur innanríkis- og fjármálaráðherra í bráðabirgðastjórn eyjarinnar en sagði brátt af sér vegna deilna milli fylgismanna [[Giuseppe Garibaldi|Garibaldis]] og [[Camillo Cavour|Cavour]] um innlimun eyjarinnar í ítalska ríkið.
Eftir sameininguna bauð Crispi sig fram til þingsetu og náði kjöri. Hann var í hópi „vinstrimanna“, þ.e. þeim hópi sem stutt hafði stofnun [[lýðveldi]]s og voru andsnúnir konungsvaldinu en [[1864]] skipti hann um lit og gerðist konungssinni. [[1867]] reyndi hann að koma í veg fyrir innrás [[Garíbaldínar|Garíbaldína]] í [[Róm]] sem leiddi til ósigurs þeirra í [[orrustan við Mentana|orrustunni við Mentana]]. Þegar [[fransk-prússneska stríðið|fransk-prússneska stríðið]] hófst [[1870]] var hann andstæðingur
Þegar [[Viktor Emmanúel 2.]] lést [[1878]] átti Crispi þátt í því sem innanríkisráðherra í [[þriðja ríkisstjórn Depretis|þriðju ríkisstjórn Depretis]] að skapa konungsvaldinu traustari grundvöll, sjá til þess að konungurinn yrði grafinn í sérstöku grafhýsi í Róm, en ekki fluttur til [[Savoja]] og að eftirmaður hans tæki upp nafnið [[Úmbertó 1.]] konungur Ítalíu, en ekki Úmbertó 4. af Savoja. Hann átti einnig þátt í því, þegar [[Píus 9.]] lést, að sannfæra ráðsnefnd páfa um að halda fund sinn í Róm og samþykkja þannig í reynd lögmæti yfirtöku höfuðborgarinnar.
| |||
