„Sagnmyndir“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Bjarga 0 heimildum og merki 1 sem dauðar.) #IABot (v2.0.9.3 |
|||
Lína 28:
==== Miðmyndarendingin í forníslensku ====
Um árið [[1200]] endaði ''-umk'' í [[fyrsta persóna|fyrstu persónu]] [[eintala|eintölu]] þar sem ''-mk'' hlutinn er komin af orðinu '''mik''' (gömul mynd [[persónufornafn]]sins '''mig'''),<ref name="vísinda">[http://www.visindavefur.hi.is/svar.php?id=6986 Á hvaða sviði málfræðinnar hafa mestar breytingar orðið frá forníslensku til dagsins í dag?]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> og í öllum öðrum beygingarmyndum endaði hún á ''-sk'' sem er komið orðinu '''sik''' (sem er gömul mynd [[afturbeygt fornafn|afturbeygða fornafnsins]] '''sig''').<ref name="vísinda"/>
Upp úr [[1200]] fær [[fyrsta persóna|1. persóna]] einnig endinguna ''-sk''/''-zk'' í staðin fyrir ''-mk''.<ref name="Íslenskt mál"/><ref name="vísinda"/> Hætt var að nota ''-sk'' um lok [[13. öld|13. aldar]] (um [[1300]]) og endingin ''-z'' notuð í staðinn. Á [[14. öld]] komu endigarnar ''-zt'' og ''-zst'' fram (og virðist [[framburður]]inn þá orðinn ''st'' eins og hann er núna)<ref name="Íslenskt mál"/> en á [[15. öld]] er endingin ''-zt'' nær eingöngu notuð. Á [[15. öld]] koma fram nýjar endingar; ''-nzt'' og ''-zt'' og síðar ''-nst'' og ''-st''. Á [[17. öld]] var farið að bæta við endinguna ''-st'' þannig að hún varð ''-ustum'' (berj''ustum''). Á [[18. öld]] endurvöktu [[málhreinsun]]armenn gömlu miðmyndarendinguna ''-umst'' og er það endingin sem notuð er í dag (köll''umst'', berj''umst'', elsk''umst''..)
| |||