„Harpa (tónlistar- og ráðstefnuhús)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Amazing_Show_(6074007822).jpg|thumb|right|Kínverskir loftfimleikamenn leika listir sínar fyrir utan Hörpu árið 2011.]]
[[Mynd:Harpa_(48708018122).jpg|thumb|right|Tónleikasalurinn Eldborg í Hörpu.]]
'''Harpa''' er tónlistar- og ráðstefnuhús á austurbakka [[Reykjavíkurhöfn|Reykjavíkurhafnar]], fyrir neðan [[Seðlabanki Íslands|Seðlabanka Íslands]]. [[Sinfóníuhljómsveit Íslands]], [[Stórsveit Reykjavíkur]] og [[Íslenska óperan]] hafa aðsetur í húsinu. Í húsinu eru fjórir salir, en sá stærsti, Eldborg, er hannaður fyrir stóra tónlistarviðburði og tekur milli 1600 og 1800 manns í sæti. Auk salanna eru mörg stór opin rými í húsinu sem eru nýtt undir viðburði af ýmsu tagi. Tveir veitingastaðir eru í húsinu, á jarðhæð og efstu hæð. Á jarðhæð eru auk þess miðasala og verslanir. Harpa er 28.000 fermetrar að stærð og greiðir því há [[fasteignagjöld]] til Reykjavíkurborgar. Þetta var lengi gagnrýnt fyrir að standa í vegi fyrir fjárhagslegri sjálfbærni rekstrarins. [[Íslenska ríkið]] á 54% hlut í Hörpu á móti 46% hlut Reykjavíkurborgar[[Reykjavíkurborg]]ar.<ref>{{vefheimild|url=https://www.harpa.is/fyrirtaekid|titill=Fyrirtækið|vefsíða=Harpa|skoðað=12.1.2023}}</ref>
 
Húsið var tímabundið kallað „Tónlistar- og ráðstefnuhúsið í Reykjavík“ en fékk síðan nafnið „Harpa“ á [[dagur íslenskrar tónlistar|degi íslenskrar tónlistar]] 11. desember 2009.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/12/11/harpa_skal_tonlistarhusid_heita/ Harpa skal tónlistarhúsið heita; af Mbl.is]</ref> Fyrstu tónleikarnir voru haldnir [[4. maí]] [[2011]], en þar flutti [[Sinfóníuhljómsveit Íslands]] [[9. sinfónía Beethovens|9. sinfóníu Beethovens]] undir stjórn [[Vladímír Ashkenazy|Vladímírs Ashkenazy]]. Opnunartónleikar voru haldnir [[13. maí]], en næstu tvo daga var opið hús með fjölbreyttri tónlistardagsskrá og komu þá um 32 þúsund manns í húsið eða um tíundi hluti íslensku þjóðarinnar. Frá opnun hefur Harpa hýst marga af stærstu tónlistarviðburðum og ráðstefnum landsins, eins og ráðstefnur [[Arctic Circle]], lokatónleika [[Iceland Airwaves]], [[UTmessan|UTmessuna]] og fanfest [[EVE Online]].
 
Frá Hörpu liggur göngugata, Reykjastræti, milli [[Reykjavík Edition]]-hótelsins og fyrirhugaðra höfuðstöðva [[Landsbankinn|Landsbankans]], að [[Hafnartorg]]i, hinum megin við [[Geirsgata|Geirsgötu]]. Upphaflega var hugmyndin að tengja Hörpuna við [[Lækjartorg]] með samfelldri göngugötu, þannig að Geirsgata færi í stokk og húsið Hafnarstræti 20 yrði rifið. Hætt var við að leggja Geirsgötu í stokk árið 2006, en þess í stað komu T-gatnamót þar sem hún mætir Lækjargötu. Undir Geirsgötu og Hafnartorgi er stærsti [[bílakjallari]] Íslands sem nær samfellt frá Hörpu að Tryggvagötu.
 
== Skipulag og framkvæmdir ==
Lína 11:
Tónlistar og ráðstefnuhúsið var hannað af teiknistofunni Batteríið arkitektar og [[Teiknistofa Hennings Larsens|Teiknistofu Hennings Larsens]] í [[Danmörk]]u og stór glerhjúpur sem umlykur bygginguna er hannaður af [[Ólafur Elíasson|Ólafi Elíassyni]].<ref>{{cite journal|journal=Lesbók Morgunblaðsins|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4150344|title=Í skapandi samstarfi við borgarbúa|author=Þröstur Helgason|date=20. október 2007|pages=3-5}}</ref>
 
Byggingin er hluti af stærri framkvæmd sem átti upprunalega að fela í sér 400 herbergja [[hótel]], viðskiptamiðstöðina [[World Trade Center Reykjavík]], nýjar höfuðstöðvar Landsbankans, verslanir, íbúðir, veitingahús, bílastæðahús og göngugötu.<ref>http://wayback.vefsafn.is/wayback/20080714191340/www.gestastofa.is/heildarverkefnid/</ref> Verkið var boðið út af ríki og borg og að útboði loknu kom athafnamaðurinn [[Björgólfur Guðmundsson]] að fjármögnun byggingar Hörpu í gegnum eignarhlut Landsbankans í félaginu Portus, sem sá um framkvæmdina.<ref>{{cite journal|title=Menningarmannvirki rís af grunni|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3624116|author=Kristjana Guðbrandsdóttir|journal=24 stundir|date=22. janúar 2008|page=22}}</ref> Eftir [[bankahrunið]] þurftu [[íslenska ríkið]] og [[Reykjavíkurborg]] að hlaupa undir bagga til að framkvæmdir héldu áfram. Um mitt ár 2010 var áætlað að heildarkostnaður frá upphafi næmi um 27,7 milljörðum.<ref>[http://www.mbl.is/frettir/innlent/2010/07/01/atti_vid_um_kostnad_fra_gjaldthrotinu/ Átti við um kostnað frá gjaldþrotinu]</ref> Í ágúst árið 2010 kom upp eldur í byggingunni þegar verið var að sjóða saman stálgrindina fyrir glerhjúpinn. Rétt áður höfðu komið í ljós gallar á stálgrindinni sem var framleidd í Kína og þurfti að skipta um hana að hluta.
 
Bygging hótels, höfuðstöðva Landsbankans og bílastæðakjallara töfðust vegna hrunsins, en héldu áfram eftir 2016. Hótelið var opnað 2020 og sama ár var stærsti [[bílakjallari]] landsins opnaður, sem nær frá [[Hafnartorg]]iHafnartorgi að Hörpu með 1160 bílastæðum fullbyggður.
 
Kjallarar hússins, m.a. þar sem bílakjallarar eru, eru að hluta undir og við sjávarborð. Sérstakar ráðstafanir voru gerðar til að koma í veg fyrir að loftfyllt byggingin flyti upp. Einnig var gert ráð fyrir hækkun yfirborðs sjávar vegna [[Loftslagsbreytingar|loftslagsbreytinga]]. Upphaflegar teikningar gerðu ráð fyrir að umferð bíla fram hjá svæðinu mundu að mestu fara neðanjarðar, til að tengja Hörpu betur við [[Miðborg Reykjavíkur|miðborgina]]. Þegar leið á byggingartímabílið, var stígur gangandi og hjólandi sem lá norðanmegin Kalkofnsvegar skorinn, á meðan fjögurra akreina akvegur var látin halda sér mestan hluta byggingartímabilsins.