„Tíund“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
HM (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
HM (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 2:
 
== Tíundarlög á Íslandi ==
'''Tíundarlög''' voru samþykkt á [[Alþingi]] árið 1096/7, fyrstu skattalög á [[Ísland]]i. Að þeim stóðu [[Gissur Ísleifsson]], biskup, [[Sæmundur Sigfússon Odda]] og sjálfsagt fleiri höfðingjar. Í öðrum löndum hafði slíkri skattheimtu verið mótmælt harðlega, jafnvel kostað blóðsúthellingar, en ef marka má frásögn [[Ari Þorgilsson|Ara Þorgilssonar]] voru þau samþykkt einróma hér á landi og þótti það mikil undur. Lögin voru í reynd 10% eignaskattur, en ekki 1% tekjuskattur, einsog víða annars staðar. Slíkur eignaskattur, eða vextir af „dauðu“ fé, var þyrnir í augum kirkjunnar manna annars staðar en hér á landi. En ljóst er að Gissur biskup hlýtur að hafa fengið samþykki fyrir þessu skatta–„frumvarpi“ hjá erkibiskupi eða jafnvel páfa. Allar eignir manna, sem náðu lágmarkseign, voru „tíundaðar“. Skatturinn skiptist í fjóra staði: 1/4 rann til biskups til uppbyggingar biskupsstól og rekstri, 1/4 rann til þurfamanna, og fengu hreppsmenn þann hluta til að deila út meðal fátækra, 1/4 rann til kirkna, til viðhalds og uppbyggingar og 1/4 til presta. Tveir síðustu hlutarnir runnu í raun til þeirra höfðingja sem áttu kirkjurnar og höfðu presta í þjónustu sinni, og gátu þeir sjálfsagt farið með það fé einsog þeim sýndist. Prestar voru hvort eð er í þjónustu kirkjueigenda. Af þessum sökum er ekki undarlegt að höfðingjar hafi samþykkt skattheimtuna á Alþingi þar sem þeir sjálfir fengu helminginn til baka. Leiddi það óneitanlega til aukinna valda og áhrifa höfðingja og ójafnræðis þeirra gagnvart [[þingmönnum|þingmaður í Þjóðveldinu|þingmönnum]] sínum, þ.e. öðrum bændum, og þannig hefur það stuðlað að myndun [[héraðsríkjanna|héraðsríki|héraðsríkjanna]] sem leiddi svo aftur að hruni [[þjóðveldisinsþjóðveldið|ÞjóðveldiðÞjóðveldisins]] og í kjölfar þess að þjóðin glataði sjálfsstæði sínu í 7 aldir.
 
{{stubbur}}