„Risinn á Ródos“: Munur á milli breytinga

'''StyttanRisinn af Apolloná HelíosRódos''', nú(áður kölluðfyrr nefnd '''RisinnStyttan áaf RódosApollon Helíos''',) stóð upp yfir hafnarmynninu á grísku eyjunni [[Ródos]] í [[Eyjahaf]]inu og var reist af [[Kares frá Lindos|Karesi frá Lindos]] á [[3. öld f.Kr.]] Hún er eitt af [[Sjö undur veraldar|sjö undrum veraldar]].

[[Alexander mikli]] hafði ekki gert neinar áætlanir um hver skyldi taka við stórveldinu þegar hann dó. Þessog vegna brutust því út deilur á milli hershöfðingjana hans, þar semen þrír af þeimþeirra deildu veldinuum yfirráð yfir veldi hans íá [[Miðjarðarhafið|Miðjarðarhafinu]]. Á meðan deilunum stóð héltgekk [[Ródos]] meðá vald [[Ptólemajos III|Ptólemajosar III]]. Þegar hann tók yfirvöldin á [[Egyptaland]]i, þá var myndað bandalag sem stjórnaði stórum hluta af versluninni um austur Miðjarðarhaf.

[[Antigonos]], einn af hershöfðingjum Alexanders, var æsturósáttur yfirvið þessuþessa tilhögun mála. Árið [[305 f.Kr.]] lét hann son sinn [[Demetríos]], þá frægur hershöfðingi, gera árás á Ródos með 40.000 manns. Hann lét smíða marga stóraháa umsátursturna. Sá fyrsti var borinfluttur í land á sex [[skip]]um en féll í hafið í roki áður en hann var notaður. Hann reyndi aftur, þá með mun stærri turn en Ródosbúar gátu varið sig og hröktu hann tilbaka. Árið [[304 f.Kr.]] sendi Ptólemajos mikinn skipflota þangað til varnar, svo her Demetríosar flúði og skyldu eftir mest af útbúnaðiherútbúnaði sínum. Til þess að halda upp á sigurinn, þá ákváðu Ródosbúar að byggja risastytturisavaxna styttu af verndara sínum, guðinum [[Apollon|Apollon Helios]].

Styttan stóð í 56 ár þangað til Ródos varð fyrir [[jarðskjálfti|jarðskjálfta]] árið [[226 f.Kr.]], styttanhún brotnaði í sundur við hnén og féll á land. Ptólemajos III bauðst til að borga fyrir endurbyggingu hennar, en Rhódosbúar ráðguðust við [[véfrétt]] sem sagði þáþeim hafaað þeir hefðu móðgað Helios, svoþannig að þeir neituðuafþökkuðu boðinuboð hans. Leifar styttunnar lágu á jörðinni í meira en 800 ár og brotin voru vístsögð svo mikilfengleg, líkaþó liggjandistyttubrotin svonalægju ávið jörðinnijörðu, að margir ferðuðust langar leiðir til að sjá þau. [[Pliníus eldri]] sagði að fáir gætu tekið um þumalinn og að hver fingur væri töluvert stærri en gengi og gerðist.

Árið [[654]] e.Kr fönguðunáðu [[Arabía|Arabar]] Rhódos undir stjórn [[Muawiyah I]] og skv. annálum [[Þeofanes]]ar, þá seldu þeir leifarleifarnar af styttunnarstyttunni ferðasölumannifarandsölumanni frá [[Edessa|Edessu]]. Sagan segir að kaupandinn hafi látið brjóta leifarnar niður og svo látið flytja bronsstykkin á 900 [[kameldýr]]um heim til sín.

Heimamaðurinn [[Kares]], kenndur við bæinn Lindos, var fenginn ítil að teikna og hönnunsmíða verksinsstyttuna en hann hafði verið viðriðinn miklar styttur áður. Til eru mismunandi heimildir sem lýsa styttunni en henni erhefur þóverið lýst sem svo að hún standi ofan á 15 m stórum marmaraháum fótstalli úr marmara nálægt höfninni. Innviðir hennar áttu að verahafa verið steinblokkir. Járnbjálkar voru svo festir við blokkirnar og utan á þá komuféllu bronsplötur sem þurftueiga að verahafa verið vandlega steyptar og svo festar við járngrindina. Stór hluti bronsins sem var í styttunni var bræddur úr útbúnaðinum sem var skilinn var eftir í árásinni. Sjálf styttan var svo um 34 m á hæð eða um 60 m allt í allt með stallinum. Samkvæmt [[Pliníus eldri|Pliníusi eldri]] á verkið að hafa tekið 12 ár og hafi klárast árið [[282 f.Kr.]]

Samkvæmt sumum heimildum á styttan að hafa staðið klofvega yfir inngang hafnarinnar og eru til margar myndir og lýsingar sem sýna styttuna þannig. Því er hins vegar alfarið neitað af fræðimönnum og er talinn hugarburður seinni tíma. Það hefði þótt bæði ósæmilegt að sýna Helios í þessari stellingu og hefði verið mjög óhagkvæmt því þá hefði þurft að loka höfninni meðan á smíðinni stóð. Einnig hefði brotna styttan þá fallið í hafið í stað þess að verafalla á landiland, svo allt bendir til þess að hún hafi í staðinn verið í hefðbundinni grískri stellingu, með fætur saman.