„Magnús Ketilsson“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Viðbætur |
Vantar heimildir og ekki hlutlaus texti |
||
Lína 3:
Magnús var sonur Ketils Jónssonar (1698 – 24. mars 1778) prests á [[Húsavík (Skjálfanda)|Húsavík]] og konu hans Guðrúnar Magnúsdóttur, systur [[Skúli Magnússon|Skúla landfógeta]]. Hann stundaði nám við [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]] en varð sýslumaður í Dalasýslu [[1754]], 22 ára að aldri, og gegndi því embætti til dauðadags, eða í 49 ár. Hann bjó í [[Búðardalur (Skarðsströnd)|Búðardal]] á [[Skarðsströnd]] og rak þar stórbú, eitt það stærsta á Vesturlandi. Magnús þótti röggsamur og duglegur embættismaður en nokkuð ráðríkur og harður í horn að taka, stjórnsamur og tók sérlega hart á betli og flakki, en rækti embætti sitt vel þótt hann væri nokkuð drykkfelldur á efri árum.
Hann var vel lærður, mjög vel að sér í latínu og grísku og las líka ensku, frönsku og þýsku auk dönskunnar. Hann skrifaði meðal annars um [[guðfræði]], [[lögfræði]], [[sagnfræði]] og [[ættfræði]] og voru mörg verka hans prentuð í Hrappseyjarprentsmiðju, sem hann átti stóran þátt í að móta. Hann gaf út fyrsta tímarit sem prentað var á Íslandi, ''[[Islandske Maanedstidende]]'', sem var á dönsku og flutti fréttir frá Íslandi. {{heimild vantar}}
Magnús átti eitt stærsta bóka- og handritasafn á landinu. Dætrum sínum kenndi hann latínu og grísku og sendi til menntunar. Hann var ekki aðeins einhver áhugasamasti ræktunarmaður sinnar samtíðar, og þótt lengra væri leitað, heldur einnig einhver hinn atorkumesti og framtakssamasti um flest er til framfara horfði. Hann var mikill áhrifamaður á sinni tíð, afkastaði meiru við að frumsemja og gefa út bækur en nokkur annar allt frá dögum Guðbrands biskups, forföður síns, eða þar til Magnús Stephensen kom til skjalanna.
Magnús átti langspil
Magnús var mikill áhugamaður um hvers kyns fróðleik og framfarir og þó sérstaklega um bætta búnaðarhætti, og samdi ýmis rit um [[búfræði]] og búnaðarhætti til leiðbeiningar fyrir bændur. Sjálfur stundaði hann miklar tilraunir í jarðyrkju og garðrækt og slíku og ræktaði ýmiss konar [[grænmeti]] í garði sínum í Búðardal. Á meðal þess sem hann ræktaði eða reyndi að rækta voru kartöflur, rófur, næpur, nípur, gulrætur, hreðkur, rauðrófur, piparrót, laukur, hvítkál, blöðrukál, grænkál, salat, spínat, karsi, steinselja og salvía og árið 1778 ræktaði hann spergil (aspargus). Hann ræktaði líka [[bygg]] og hafra og gerði tilraunir til að rækta rúg og hveiti en það tókst þó ekki. Einnig reyndi hann að rækta [[lín]] og [[hampur|hamp]] og jafnvel [[tóbak]]. Ýmsar trjátegundir reyndi hann líka að gróðursetja með misjöfnum árangri. Hann lét reisa [[vatnsmylla|vatnsmyllu]] í gili fyrir ofan bæinn og mun hafa verið einna fyrstur til þess á Íslandi.
| |||