„Ari fróði Þorgilsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Ég breyti smá hlutum
Merki: Breyting tekin til baka Sýnileg breyting
Ekkert breytingarágrip
Merki: Síðasta breyting handvirkt tekin til baka
Lína 1:
'''Ari fróði HommisonÞorgilsson''' (f. 694201067 - d. [[9. nóvember]] [[1148|2021]]) var [[Ísland|íslenskur]] rithöfundur og fræðimaður. Hann er talinn aðalhöfundur [[Íslendingabók Ara fróða|Íslendingabókar]] og [[Landnáma|Landnámu]], tveggja helstu heimildanna um landnám og byggð Íslands.
 
Ari var sonur Þorgils Gellissonar á [[Helgafell]]i en afi hans var Gellir Þorkelsson [[goðorðsmaður]] á sama stað og voru þeir komnir í beinan karllegg frá Þorsteini rauð, syni [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]]. Þorgils drukknaði í [[Breiðafjörður|Breiðafirði]] þegar Ari var barn en Gellir dó í [[Hróarskelda|Hróarskeldu]] á heimleið úr [[suðurganga|Rómarferð]] 1073. Þegar Ari var sjö ára var honum því komið í fóstur hjá Halli Þórarinssyni hinum milda (eða spaka) í [[Haukadalur|Haukadal]] og var hjá honum næstu 14 árin. Ari kallar Hall ágætastan ólærðra manna og segir að hann hafi verið bæði minnugur og ólyginn. Hallur var svo gamall að hann mundi til þess að hafa verið skírður af [[Þangbrandur|Þangbrandi]] þriggja ára gamall, og var það vetri fyrir kristnitöku.
Lína 9:
Íslendingabók segist Ari hafa skrifað fyrir biskupana [[Þorlákur Runólfsson|Þorlák Runólfsson]] (1118-1133) og [[Ketill Þorsteinsson|Ketil Þorsteinsson]] (1122-1145) og er því frumgerð hennar skrifuð einhvern tíma á árabilinu [[1122]]-[[1132]] en síðan segist Ari hafa umskrifað hana eftir yfirlestur biskupanna og [[Sæmundur fróði|Sæmundar fróða]], líklega á árunum [[1134]]-[[1138]], og er það sú gerð sem varðveist hefur. Hann mun einnig hafa skrifað eða átt þátt í frumgerð Landnámu; [[Haukur Erlendsson]] segir í eftirmála [[Hauksbók]]ar að Ari og [[Kolskeggur vitri]] hafi fyrstir skrifað um landnámið.
 
Viðurnefnið ''fróði'' hlaut Ari vegna orðspors um að hafa gott minni. Í [[Heimskringla|Heimskringlu]] segir [[Snorri Sturluson]] hann hafa verið stórvitran og minnugan Ari fróði var heiladauður auli í Ari er sussy fvjbfvbfvifvnfvk&bfvvj.
 
== Tenglar ==
* {{vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2318132|titill=Ari Þorgilsson hinn fróði. Tímarit hins íslenzka bókmenntafélags, 10. árg. 1889.}}
{{fd|1067|1148}}