|
'''Sýkill''' eða '''sóttkveikja''' er í hefðbundnum skilningi lífvera eða lífeind sem veldur [[sjúkdómur|sjúkdómi]] í mönnum og dýrum ([[frumdýr]], [[sveppur]], [[baktería]], [[veira]], [[bandormur]], [[þráðormur]], [[agða]] eða [[liðdýr]]), en er aðallega notað um sjúkdómsvaldandi [[örvera|örverur]] og [[vírus]]a.<ref>{{vísindavefurinn|241|Hver er munurinn á bakteríu og veiru? Eru sýklar og bakteríur það sama?}}</ref> Aðrir sjúkdómsvaldar, eins og þráðormar og smámaurar, teljast til [[sníkjudýr]]a. Orðin sjúkdóms- eða meinvaldur eru notuð sem almenn heiti yfir það sem valdið getur sjúkdómum, sem getur verið, auk sýkla og sníkjudýra, [[eitur]], [[erfðasjúkdómur|erfðasjúkdómar]] og [[ónæmiskerfi]] sjúklingsins sjálfs.
'''Sýkill'''<ref>{{orðabanki|481297|is=sýkill|en=pathogen|ordasafn=Erfðafræði}}</ref><ref>{{orðabanki|405477|is=sýkill|ordasafn=Sjávarútvegsmál}}</ref><ref name="onaem">{{orðabanki|404072|is=sýkill|is1=sjúkdómsvaldandi örvera|ordasafn=Ónæmisfræði}}</ref><ref>[http://www.hugtakasafn.utn.stjr.is/hugtak.adp?id=234894782 „sýkill“]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}, ''pathogen''</ref> eða '''sóttkveikja'''<ref>{{Cite web |url=http://www.lexis.hi.is/cgi-bin/ritmal/leitord.cgi?adg=daemi&n=485871&s=552734&l=s%F3ttkveikja |title=Sóttkvekja; af Orðabók Háskólans |access-date=2011-07-07 |archive-date=2016-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160307060347/http://www.lexis.hi.is/cgi-bin/ritmal/leitord.cgi?adg=daemi&n=485871&s=552734&l=s%F3ttkveikja |dead-url=yes }}</ref>) (innan þeirra telst heitið '''sjúkdómsvaldandi örvera'''<ref name="onaem"/> <ref>{{Cite web |url=http://www.lexis.hi.is/cgi-bin/ritmal/leitord.cgi?adg=daemi&n=485871&s=552734&l=s%F3ttkveikja |title=Sóttkvekja; af Orðabók Háskólans |access-date=2011-07-07 |archive-date=2016-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160307060347/http://www.lexis.hi.is/cgi-bin/ritmal/leitord.cgi?adg=daemi&n=485871&s=552734&l=s%F3ttkveikja |dead-url=yes }}</ref>) er hvert það fyrirbæri sem veldur sýkingu ([[frumdýr]], [[sveppur]], [[baktería]], [[veira]], [[bandormur]], [[þráðormur]], agða eða [[liðdýr]]). Orðin '''sjúkdóms-'''<ref>[http://www.hugtakasafn.utn.stjr.is/hugtak.adp?id=234894782 „sjúkdómsvaldur“]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}, ''pathogen''</ref><ref name="ord">{{orðabanki|367965|is=sjúkdómsvaldur|is1=meinvaldur|ordasafn=Læknisfræði}}</ref> eða '''meinvaldur''' eru notuð sem almenn heiti yfir það sem valdið getur sjúkdómi.<ref name="ord"/>
== Tengt efni ==
== Tenglar ==
* {{vísindavefurinn|74304|Eru sýklar í rigningu?}}
* [http://www.timarit.is/?issueID=419148&pageSelected=4&lang=0 ''Heimurinn er fullur af sóttkveikjum''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1966]
== Tilvísanir ==
{{reflist}}
<references/>
{{Stubbur|líffræði}}
|
