„Saparmyrat Nyýazow“: Munur á milli breytinga

'''Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow''' ([[19. febrúar]] [[1940]] – [[21. desember]] [[2006]]) (stundum ritað '''Saparmurat Niyazov''', en það er [[Enska|ensk]] umritun á nafninu byggð á umritunarkerfi fyrir [[Rússneska|rússnesku]]) hefur veriðvar valdamesti maður [[Túrkmenistan]] frá [[1985]] til andláts hans [[2006]]. Hann ervar einnig þekktur sem „Serdar Saparmyrat Türkmenbaşy hinn mikli“, eða einfaldlega „Türkmenbaşy“ (oft ritað ''Turkmenbashi'' á ensku).

Nyýazow hefur vakiðvakti mikla athygli um allan heim fyrir sérviskulega og jafnvel stórskrýtna stjórnarhætti í landi sínu, en hafa ber í huga að hann var í raun einráður í landinu.

Þann [[22. október]] [[1993]] gaf hann sjálfum sér titilinn ''Türkmenbaşy'' (eða Түркменбашы) sem þýðir lauslega „Foringi allra Turkmena“. Hinn [[29. desember]] [[1999]] kaus þing landsins, Majlis, hann forseta til lífstíðar. Þess ber að geta að þingið hefur oft verið sagt algjörlega undir hælumhæl Nyýazows. Í nóvember 2006 greindi hann frá því að hann væri veill fyrir hjarta og lést hann í desember sama ár.

Nyýazow ervar einræðisherra og er þekktur fyrir yfirgengilega persónudýrkun. Þar sem hann trúirtrúði því staðfastlega að Túrkmenistan vantivantaði þjóðarímynd hefurreyndi hann reynt að móta landið eftir eigin skoðunum. Hann endurnefndi borgina Krasnovodsk við [[Kaspíahaf]] Türkmenbaşy eftir sjálfum sér, auk þess sem hann hefur nefntnefndi nokkra skóla, flugvelli og jafnvel loftstein í höfuðið á sjálfum sér. Árið 2002 skipaði hann svo fyrir að brauð skyldi hér eftir kallað Gurbansoltan Eje eftir látinni móður hans, í stað venjulega túrkmenska orðsins yfir brauð, chorek. Andlit Nyýazows er á öllum peningaseðlum og andlit hans vakir yfir almenningi með stórum plaggötum á opinberum stöðum. Styttur af honum og móður hans eru á víð og dreif um Túrkmenistan, jafnvel í miðri Kara Kum-eyðimörkinni, og stór gullstytta af honum er á toppi hæstu byggingar Aşgabat. Styttan snýst þannig að Nyýazow snúi alltaf að sólu. Þá hefurákvað hann ákveðið að byggja risavaxna höll í Aşgabat til að minnast stjórnartíðar hans. Þótt ótrúlegt sé hefurlét Nyýazow látið hafa eftir sér að hann séværi ekkert mikið fyrir þessa persónudýrkun “Ég er persónulega á móti því að sjá myndir og styttur af mér úti á götu – en þetta er það sem fólkið vill.”

Nyýazow hefur oft vakiðvakti athygli fyrir stjórnarstefnu sína. Þannig fyriskipaði hann í ágúst 2004 byggingu risavaxinnar íshallar í miðri eyðimörk og fyrir stuttu réðst hann í byggingu dýragarðs. Nyýazow hefur lagt mikla áherslu á að fá [[mörgæs]]ir í dýragarð sinn, enda telur hann hungur blasa við þeim vegna hlýnandi loftslags.

{{ffde|1940|2006}}