„Hurð“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Allt Merki: Breyting tekin til baka Sýnileg breyting |
m Tók aftur breytingar 157.97.16.207 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Bragi H Merki: Afturköllun |
||
Lína 1:
[[Mynd:Namdroling.Temple.India.Door.jpg|thumb|right|Skreytt hurð á indversku klaustri]]
'''Hurð''' er viðar-, málm-, gler- eða plastfleki sem notaður er til að loka [[dyr]]um á [[bygging]]um eða öðru opi og eru allt frá því vera aðeins nokkrar fjalir negldar saman til að byrgja op til þess að vera til dæmis knúnar með [[rafmagn]]i. Flestar hurðir haldast lokaðar með [[hlaupjárn]]i sem er læsingarjárn í lás sem fellur inn í dyrastafinn þegar lokað er og tengist hurðarhúninum. Hurð má ekki rugla saman við dyrnar, en dyr eru opið sjálft, ólíkt því sem gerist í [[Enska|ensku]], ''door''.
Venjulegar hurðir svo sem flestar ''bílahurðir'' og ''vængjahurðir'', leika á [[Hjarir|hjörum]] en þó ekki allar. ''Rennihurðir'' sem dæmi eru festar öðrum megin við vegg eða inn í þeim og rennt eða renna sjálfkrafa til hliðar inn í fals, til dæmis margar ''lyftuhurðir'', eða ''harmóníkuhurðir'' sem falla saman í minni einingar. Einnig eru til ''fellihurðir'' eins og rimlahurðir úr [[Málmur|málmi]] sem er rennt fyrir verslanir eftir lokun. Á [[Kastali|kastölum]] má oft sjá ''vinduhurðir'' sem er undið upp með [[
Hurðir koma í mörgum stærðum og gerðum og eru smíðaðar úr mörgum efnum, til dæmis furu, oregon furu (pine) mahóní, plast eða stáli.
Hurðir koma fyrir í íslenskum málsháttum, saman ber „Þar skall [hurð] nærri hælum“. Sá málsháttur þýðir að eitthvað hafi næstum gerst sem ef það hefði gerst þá hefði það verið slæmt ef það hefði gert. Sú saga kemur frá Sæmundi fróða þegar hann var í háskóla í Evrópu og hurð skall næstum á hælinn hans en það gerðist ekki heldur skall nærri hælnum hans.<ref>{{vefheimild|höfundur=Stofnun Sæmundar fróða|titill=Hver var Sæmundur fróði?|url=http://stofnanir.hi.is/ssf/hver_var_sæmundur_fróði|publisher=Stofnun Sæmundar fróða|mánuðurskoðað=15. apríl|árskoðað=2014}}</ref> Einnig í orðtakinu „Að reisa sér hurðarás um öxl“. Það orðtak er gamalt og merking þess því óræð og hver merking höfundar er eins og hún birtist honum þegar ortakið var skapað.
Talað er um að hurð sé of ''rík'' í falsinu ef hún er of stór miðað við dyraumbúnaðinn eða hafi hún bólgnað út af raka og erfitt reynist að loka henni.
== Tilvísanir ==
| |||