„Gígtappi“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Addbot (spjall | framlög)
m Bot: Flyt 16 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q653139
Hornstrandir1 (spjall | framlög)
fleiri upplýsingar
Lína 1:
[[Mynd:Rhumsiki Peak.jpg|thumb|right|300px|Gígtappi]]
 
'''Gígtappi''' myndast þegar [[hraun]] storknar í gosrás á virku eldfjalli. Hraungúll getur virkað sem gígtappi. Við þetta [[jarðfræði]]lega fyrirbæri verður mikill þrýstingur ef rokgjörn [[kvika]] festist undir tappanum en þá breytist [[eldgos]]ið gjarnan í [[sprengigos]]. Rof<ref getaname="AT">Ari síðarTrausti orðiðGuðmundsson, tilRagnar þessTh. Sigurðsson: steininnÍslenskur semjarðfræðilykill. umluktiReykjavík tappann2004, hverfur svo hann stendur einn eftirbls.30.</ref>
 
==Dæmi um gígtappa==
===Á Íslandi===
 
*„[[Pétursey]] er stakt [[móberg]]sfjall (275m) austan [[Sólheimasandur|Sólheimasands]] í [[Mýrdalur|Mýrdal]]. Fjallið hét áður Eyjan há. Það er mjög gróið og merki sjást um hærri sjávarstöðu fyrrum. - ''Eyjarhóll'' er strýtumyndaður hóll sunnan fjallsins. Hann er gígtappi úr blágrýti og við hann og fjallið eru fjöldamargar sagnir um huldufólk tengdar. Grónar hlíðarnar eru smástöllóttar. Þessir stallar myndast við hægt sig jarðvegs.“ <ref>[https://www.nat.is/travelguide/ahugav_st_petursey.htm Pétursey. Nat.is,] Skoðað 18. ágúst 2020.</ref>
 
*''Karl'' ([[Reykjanestá]]): 50 – 60 m hár gígtappi og hlut gígs sem varð til í eldgosum úti í sjó fyrir framan Reykjanes í kringum [[1226]], þegar [[Reykjaneseldur]] geysuðu. <ref>[https://skemman.is/bitstream/1946/7449/1/Ritgerdin_lokaeintak_ias.pdf Helgi Páll Jónsson: Eldfjallagarður og jarðminjasvæði á Reykjanesskaga. Jarðvísindadeild Háskóli Íslands 2011. MS ritgerð. Leiðbeinendur Ólafur Ingólfsson.] Skoðað 17. ágúst 2020.</ref>
 
*[[Vaðalfjöll]] ([[Vestfirðir]]): Í suðanverðum Vestfjörðum er [[Króksfjarðareldstöð]], rofin megineldstöð ekki langt frá [[Reykhólar|Reykhólum]]. Þekktast er hún hins vegar fyrir yfirstandandi gígtappar á efstum hæðum hennar: Vaðalfjöllin. <ref>Snæbjörn Guðmundsson: Vegavísir um jarðfræði Íslands. Reykjavík 2015, bls. 84</ref>
 
*''Þumall'' ([[Skaftafellsfjöll]]):Eins og þar getur rof síðar orðið eins til þess að steinninn sem umlukti tappann hverfur svo hann stendur einn eftir. Þess konar landform er kallað ''bergstandur'' og góð dæmi fyrir því er Þumall í Skaftafellsfjöllum. <ref name="AT"/>
 
 
==Sjá líka==
*[[Borgarvirki]]
 
*[[Vaðalfjöll]]
 
==Tilvísanir==
{{reflist}}
 
 
 
{{Stubbur|jarðfræði}}