Wikipedia

„Vilhjálmur Þór“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Dverghamar (spjall | framlög)
52 breytingar
Ekkert breytingarágrip
Dverghamar (spjall | framlög)
52 breytingar
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Vilhjálmur Þór''' (f. á Æsustöðum í [[Eyjafjörður|Eyjafirði]] [[1. september]] [[1899]], d. [[12. júlí]] [[1972]]) var [[Utanríkisráðherra Íslands|utanríkisráðherra Íslands]] 1942-44. Hann var forstjóri [[Samband íslenskra samvinnufélaga|Sambands íslenskra samvinnufélaga]] (SÍS) og bankastjóri [[Seðlabanki Íslands|Seðlabanka Íslands]]. Hann sat í stjórn [[Alþjóðabankinn|Alþjóðabankans]] [[1962]]-[[1964|64]].
 
Vilhjálmur fluttist til Akureyrar með foreldrum sínum 1904 og stundaði nám í Barnaskóla Akureyrar fjóra vetur. Hann var 12 ára þegar hann hóf að starfa sem sendisveinn hjá Kaupfélagi Kaupfélagi Eyfirðinga (KEA). Árið 1923 varð hann kaupfélagsstjóri [[Kaupfélag Eyfirðinga|KEA]], 23 ára gamall, og gegndi því starfi til1938. Undir stjórn Vilhjálms hóf KEA rekstur mjólkursamlags, frystihúss, smjörlíkisgerðar, brauðgerðar, sápugerðar, kaffibætisgerðar og apóteks á árunum 1926-1936. Hann sat í bæjarstjórn Akureyrar frá 1934 þar til hann fluttist frá Akureyri.
Vilhjálmur var kaupfélagsstjóri [[Kaupfélag Eyfirðinga|KEA]] 1923-1939. Þá var Vilhjálmur framkvæmdastjóri fyrir þátttöku Íslands á heimssýningunni í New York 1939 og skipaður ræðismaður Íslands í [[New York]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] [[23. apríl]] [[1940]] þegar aðalræðisskrifstofa Íslands var stofnuð þar.<ref>[http://www.utanrikisraduneyti.is/raduneytid/sogulegt-yfirlit/ Sögulegt yfirlit um utanríkisþjónustuna]</ref> Hann hvatti bandarísk stjórnvöld til að telja Ísland til Vesturheims og veita landinu hervernd í samræmi við Monroe-kenninguna.<ref name=":0" /> Vilhjálmur varð bankastjóri [[Landsbanki Íslands|Landsbanka Íslands]] [[1. október]] [[1940]], stærsta viðskiptabanka Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS). ▼
 
▲Vilhjálmur varsat kaupfélagsstjórií [[Kaupfélagstjórn Eyfirðinga|KEA]]Sambands 1923íslenskra samvinnufélaga (SÍS) 1936-1939.1945 Þáog var Vilhjálmurráðinn framkvæmdastjóri fyrir þátttöku Íslands á heimssýningunni í New York 1939. ogHann var skipaður ræðismaður Íslands í [[New York]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] [[23. apríl]] [[1940]] þegar aðalræðisskrifstofa Íslands var stofnuð þar.<ref>[http://www.utanrikisraduneyti.is/raduneytid/sogulegt-yfirlit/ Sögulegt yfirlit um utanríkisþjónustuna]</ref> Hann hvatti bandarísk stjórnvöld til að telja Ísland til Vesturheims og veita landinu hervernd í samræmi við Monroe-kenninguna.<ref name=":0" /> Vilhjálmur varð bankastjóri [[Landsbanki Íslands|Landsbanka Íslands]] [[1. október]] [[1940]], banka í eigu ríkisins og stærsta viðskiptabanka SambandsSÍS. íslenskraÍ samvinnufélagaágúst (SÍS)1941 fór hann til Bandaríkjanna sem formaður í samninganefnd Íslands við Bandaríkin. Vilhjálmur Þór var í framboði fyrir Framsóknarflokkinn á Akureyri í Alþingiskosningunum 1942 en náði ekki kjöri.
 
=== Utanríkisráðherra í utanþingstjórn ===
Vilhjálmur var hann utanríkisráðherra í [[utanþingsstjórn]] [[Björn Þórðarson|Björns Þórðarsonar]] [[1942]]-[[1944|44]] sem Sveinn Björnsson skipaði, en Vilhjálmur Þór og Sveinn voru góðir vinir.<ref name=":0">{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/5364359?iabr=on|titill=Ný saga|höfundur=Svanur Kristjánsson|útgefandi=|mánuður=1. janúar|ár=2001|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Vilhjálmur hvatti til þess að Sveini Björnssyni yrði boðið í opinbera heimsókn til Bandaríkjanna og sagði Sveinn að leynilegur tilgangur fararinnar væri að hefja viðræður um framtíðarviðskipti og flugmál. Töldu bandarísk stjórnvöld brýnt að hefja samningaviðræður um herstöð á Íslandi því erfiðara kynni að reynast að semja eftir væntanlegar alþingiskosningar og brotthvarf Vilhjálms og Sveins úr embættum. Alþingismenn tilkynntu Vilhjálmi fyrir brottför til Bandaríkjanna að hann hefði ekki umboð til samninga við Bandaríkjastjórn. Ráðherratíð Vilhjálms lauk 21. október 1944 og tók hann þá aftur við starfi Landsbankans. Árið 1945 var Vilhjálmur orðinn bankastjóri Landsbankans þegar hann hvatti sendiherra Bandaríkjanna á Íslandi til að flýta beiðni um herstöðvar og einnig beitti hann sér fyrir stjórnarmyndun Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks, en þá var [[Annað ráðuneyti Ólafs Thors|Nýsköpunarstjórnin]] starfandi. Sendiherra Bandaríkjanna vænti þess að í slíkri stjórn yrði „besti vinur Bandaríkjanna á Íslandi“, Vilhjálmur Þór, aftur utanríkisráðherra.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/issue/385848?iabr=on|titill=Skírnir|höfundur=Þór Whitehead|útgefandi=|mánuður=Janúar|ár=1976|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref>
 
Vilhjálmur Þór var bankastjóra Landsbankans til loka ársins 1945 en þá tók hann við starfi forstjóra SÍS og sinnti því til ársins 1954 þegar hann í þriðja sinn tók við starfi bankastjóra Landsbankans. Erlendur Einarsson, sem tók við forstjórastöðu SÍS af Vilhjálmi 1954 og segir í æviminningum sínum að Vilhjálmur Þór hafi þá látið þau orð falla að ekki væri verra fyrir Sambandið að hann væri í Landsbankanum og hann hafi verið fyrirtækinu hliðhollur.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/2697337?iabr=on|titill=Dagur|höfundur=|útgefandi=|mánuður=12. desember|ár=1991|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Hann fór úr Landsbankanum [[1961]] og gerðist þá bankastjóri í Seðlabanka Íslands þegar bankinn var settur á stofn. Þar var hann til [[1964]] þegar hann var kosinn í stjórn [[Alþjóðabankinn|Alþjóðabankans]] í [[Washington]] í Bandaríkjunum. Vilhjálmur vann í fjögur ár fyrir Alþjóðabankann og ferðaðist víða um [[þróunarland|þróunarlönd]].
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Vilhjálmur_Þór“