[[Mynd:Erbil Montage 2014.png|right|thumb| ''MeðRéttsælis réttsælis,frá fráefst toppitil neðst: DowntownMiðbær, Mudhafaria Minaret, StatueStyttan ofaf Ibn al-Mustawfi, Citadel ofvarnarmúr Arbil''borgarinnar.]] ▼{{hreingerning|Vélþýðing, en hægt að lagfæra}}
'''Arbil''' ([[kúrdíska]]: ھەولێر ,Hewlêr<ref>{{cite news |title=Hewlêr dixwaze Bexda paşekeftiya mûçeyan bide |url=https://www.rudaw.net/kurmanci/kurdistan/160920198 |accessdate=28 December 2019 |language=ku}}</ref><ref>{{cite news |title=ھەولێر بووە ئەندامی رێکخراوی نێودەوڵەتی شارەکانی فرانکوفون2019 |url=https://www.rudaw.net/sorani/world/030620196 |accessdate=28 December 2019 |work=Rûdaw |language=ku}}</ref>; [[Arabíska]]: أربيل<ref>{{cite news |title=أربيل |url=https://www.aljazeera.net/encyclopedia/citiesandregions/2015/5/21/%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D9%84 |accessdate=28 December 2019 |work=Aljazeera |language=ar}}</ref>) er höfuðsstaður og fjölmennasta borg Kúrdíska svæðisins í norður [[Írak]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=_yVxDwAAQBAJ&pg=PT54&lpg=PT54&dq=rudaw.net+kurdistan&source=bl&ots=PJ_S8pnDIU&sig=TnsWKt3xa-kV5vaMW4wpa9L54ek&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjLiNzy-JDeAhWHJsAKHeXABOQQ6AEwCHoECAEQAQ#v=onepage&q=rudaw.net%20kurdistan&f=false|title=Federalism, Secession, and International Recognition Regime: Iraqi Kurdistan|last=Danilovich|first=Alex|date=2018-10-12|publisher=Routledge|isbn=9780429827655|language=en}}</ref> Þar bjuggu 879 þúsund íbúar árið 2015.<ref name=population>{{cite web|title=Iraq|url=http://www.citypopulation.de/Iraq.html|website=CITY POPULATION|accessdate=5 September 2017}}</ref> Borgin var þekkt í [[fornöld]] sem Arbela.
MannlegBorgin uppgjörvar ístofnuð Erbilá erfimmta hægtárþúsundi aðfyrir dateraKrist, aftursem tilgerir hugsanlegahana [[5.eina árþúsundiðaf f.Kr.]].elstu ogborgum það er eitt elsta stöðugt byggð svæðií heimsheimi.<ref name="Novice">{{cite journal|last=Novice|first1=Karel|title=Research of the Arbil Citadel, Iraq, First Season|journal=Památky Archaeological|date=2008|issue=XCIX|pages=259–302}}</ref> Í hjartamiðbæ borgarinnar er Fornvarnarmúr Citadel of Erbilborgarinnar. Elstu sögulegar tilvísanirsögulegu tilheimildir svæðisins liggjaeru tilfrá þriðjaþriðju keisaranskonungsætt Ur affrá [[Súmer]] , þegar konungurkonungurinn Shulgi nefndiminntist á borgina Urbilum. Borgin var síðar sigruðhernumin af Assýringunum[[Assyría|Assyríu]].<ref name=villard>{{harvnb|Villard|2001}}</ref><ref name='Hamblin'>{{Cite book|last=Hamblin|first=William J.|authorlink=William J. Hamblin|title=Warfare in the Ancient Near East to 1600 BC|publisher=[[Routledge]]|year=2006|page=111|url=https://books.google.com/books?id=en9tzr1-VM4C|isbn=0-415-25589-9}}</ref> ▼▲[[Mynd:Erbil Montage 2014.png|right|thumb|''Með réttsælis, frá toppi: Downtown, Mudhafaria Minaret, Statue of Ibn al-Mustawfi, Citadel of Arbil'']]
'''Arbil''', einnig stafsett '''Erbil''' ([[kúrdíska]]: ھەولێر ''Hewlêr''), Staðbundið kallast Hewlêr af [[Kúrdar|Kúrdum]], er höfuðborg [[Kúrdistan]] og fjölmennasta borgin í kúrdíska byggðum svæðum í Írak.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=_yVxDwAAQBAJ&pg=PT54&lpg=PT54&dq=rudaw.net+kurdistan&source=bl&ots=PJ_S8pnDIU&sig=TnsWKt3xa-kV5vaMW4wpa9L54ek&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjLiNzy-JDeAhWHJsAKHeXABOQQ6AEwCHoECAEQAQ#v=onepage&q=rudaw.net%20kurdistan&f=false|title=Federalism, Secession, and International Recognition Regime: Iraqi Kurdistan|last=Danilovich|first=Alex|date=2018-10-12|publisher=Routledge|isbn=9780429827655|language=en}}</ref> Það er staðsett um það bil í miðju Írak, Kúrdistan og norðurhluta Írak.<ref>{{Cite web|url=https://www.encyclopedia.com/places/asia/iraq-political-geography/baghdad|title=Baghdad {{!}} Encyclopedia.com|website=www.encyclopedia.com|language=en|access-date=2018-10-18}}</ref> Það hefur um 850.000 íbúa, og Arbil Governorate hefur fasta íbúa 2.009.367 frá og með 2015.<ref>{{cite web|url=http://rudaw.net/turkish/kurdistan/0409201511 |title=İşte Kürdistan Bölgesi’nin nüfusu… |publisher=Rudaw.net}}</ref>
Arbil varð hluti af Assyríu á 21stu öld f.Kr. og var innan ríkis þeirra til 7. aldar f.Kr.
▲Mannleg uppgjör í Erbil er hægt að datera aftur til hugsanlega [[5. árþúsundið f.Kr.]]. og það er eitt elsta stöðugt byggð svæði heims.<ref name="Novice">{{cite journal|last=Novice|first1=Karel|title=Research of the Arbil Citadel, Iraq, First Season|journal=Památky Archaeological|date=2008|issue=XCIX|pages=259–302}}</ref> Í hjarta borgarinnar er Forn Citadel of Erbil. Elstu sögulegar tilvísanir til svæðisins liggja til þriðja keisarans Ur af [[Súmer]], þegar konungur Shulgi nefndi borgina Urbilum. Borgin var síðar sigruð af Assýringunum.<ref name=villard>{{harvnb|Villard|2001}}</ref><ref name='Hamblin'>{{Cite book|last=Hamblin|first=William J.|authorlink=William J. Hamblin|title=Warfare in the Ancient Near East to 1600 BC|publisher=[[Routledge]]|year=2006|page=111|url=https://books.google.com/books?id=en9tzr1-VM4C|isbn=0-415-25589-9}}</ref>
== Heimildir ==
Arbil varð órjúfanlegur hluti af ríki [[Assyría]] að minnsta kosti [[21. öldin f.Kr.]] til loka sjöunda aldar f.Kr., eftir að það var tekin af gúngunum og það var vitað í Assýríu annálum ýmist eins og Urbilim, Arbela og Arba- ilu. Eftir þetta var það hluti af geopolitíska héraði Assýríu undir nokkrum heimsveldum, þar með talið [[Medar]] heimsveldi, [[Persaveldi]] (Achaemenid Assyria), [[Makedónía (fornöld)|Makedónska heimsveldið]], [[Selevkídaveldið]], [[Parþaveldið]], Roman Assyria og [[Sassanídar]] (Asōristān) sem er höfuðborg tributary ríkisins Adiabene milli miðja sekúndu f.Kr. og snemma á 2. öld e.Kr.
{{Wpheimild|tungumál=en|titill=Erbil|mánuðurskoðað=15. júlí|árskoðað=2020}}
Eftir múslíma landvinninga Persíu, var það ekki lengur einangrað svæði, og á [[Miðaldir]] kom borgin til að vera stjórnað af [[Seljúkveldið]] og [[Tyrkjaveldi]].<ref>Georges Roux – Ancient Iraq</ref>
Fornminjasafnið í Erbil er með stórt safn af for-íslamska myndefni, einkum list Mesópótamíu, og er miðstöð fornleifafræðilegra verkefna á svæðinu. Borgin var tilnefnd sem Arab Tourism Capital 2014 af Arab Council of Tourism.<ref>[http://cabinet.gov.krd/a/d.aspx?l=12&a=45887 Erbil named 2014 Arab Tourism Capital]. Retrieved 30 January 2014</ref><ref>[http://rudaw.net/english/opinion/23122013 "Erbil: Kurdish City, Arab Capital"], Rudaw. Retrieved 30 January 2014</ref> Í júlí 2014 var Citadel of Arbil skráð sem [[Heimsminjaskrá UNESCO]].
Borgin hefur þjóðarbrota fjölbreytt íbúa Kúrdum (meirihluti þjóðarbrot), Armenians, Kaldearnir, Assýringa, Syriacs, [[Arabar]], Írak Turkmens, [[Jasídar]], Shabakis og Mandaeans. Það er jafn trúarlega fjölbreytt, með trúaðra á [[Súnní|Súnní íslam]], [[Sjía|Sjía íslam]], [[Kristni]] (aðallega fylgt eftir af Kaldea og Armenians), Yezidism, Yarsanism, Shabakism og Mandaeism sem er í og í kringum Arbil.
== Tilvísanir ==
{{reflist}}
== Tenglar ==
{{commons|Category:Arbil}}
* [http://hawler.gov.krd/ku/ HawlerHeimasíða Governorateborgarinnar]
* [https://web.archive.org/web/20120203143108/http://www.ierbil.com/ Portal for international visitors]
* [https://web.archive.org/web/20100323084755/https://www.livius.org/ap-ark/arbela/arbela.html Arbela]
* [http://www.erbilia.com Erbil Information Guide]
* [https://web.archive.org/web/20130709220020/https://studentreader.com/hawler-erbil/ Hawler/Erbil visitor's guide]
* [http://phototravels.smrkovsky.name/erbil Erbil seen through camera lens]
[[Flokkur:Höfuðborgir í Asíu]]
[[Flokkur:Borgir í Írak]]
[[Flokkur:Írak]]
| 