„Danmörk“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
a |
m Tók aftur breytingar Sigmundur3212 (spjall), breytt til síðustu útgáfu NicoScribe Merki: Afturköllun |
||
Lína 55:
Mikið er deilt um orðsifjar „Danmerkur“, sambandið milli Dana og Danmerkur og sameiningu Danmerkur í eina þjóð. Deilurnar snúast um forskeytið „Dan“ og hvort það eigi við ættflokkinn [[Danir (ættflokkur)|Danir]] eða konunginn [[Dan konungur|Dan]], og merkingu viðskeytisins „-mörk“. Oftast er forskeytið talið eiga rætur að rekja til orðs sem þýðir „flatt land“, tengt [[þýska]] orðinu ''Tenne'' „þreskigólf“, [[enska]] ''den'' „ hellir“ og [[sanskrít]] ''dhánuṣ-'' (धनुस्; „ eyðimörk“). Viðskeytið „-mörk“ er talið eiga við skóga í Suður-[[Slésvík]], kannski svipað nöfnunum [[Finnmörk]], [[Heiðmörk (fylki í Noregi)|Heiðmörk]], [[Þelamörk]] og [[Þéttmerski]]. Í [[fornnorræna|fornnorrænu]] var nafnið stafað ''Danmǫrk''.
Fyrsta þekkta notkun orðins „Danmörk“ í Danmörku sjálfri er á [[Jalangurssteinninn|Jalangurssteininum]], sem eru [[rúnasteinn|rúnasteinar]] taldir hafa verið settir upp af [[Gormur gamli|Gormi gamla]] (um árið 955) og [[Haraldur blátönn|Haraldi blátönn]] (um árið 965). Orðið „Danmörk“ er notað á báðum steinunum, í [[þolfall]]i {{rúnir|.}} „tanmaurk“ ([danmɒrk]) á stóra steininum og í [[eignarfall]]i „tanmarkar“ ([danmarkaɽ]) á litla steininum. Íbúar Danmerkur eru kallaðir „tani“ ([danɪ]) eða „Danir“ á steinunum.
==Landafræði==
Lína 71:
==Stjórnmál==
[[Mynd:Drottning_Margrethe_av_Danmark_crop.jpg|thumb|right|
Í Danmörku er formlega [[þingbundin konungsstjórn]]. [[Danakonungur|Drottning Danmerkur]], [[Margrét 2.]], er [[þjóðhöfðingi]] sem fer formlega með [[framkvæmdavald]] og er forseti [[ríkisráð Danmerkur|ríkisráðs Danmerkur]]. Eftir upptöku [[þingræði]]s í Danmörku er hlutverk þjóðhöfðingjans aðallega táknrænt eins og formleg skipun og uppsögn [[forsætisráðherra Danmerkur]] og annarra ráðherra í [[ríkisstjórn Danmerkur]]. Drottningin ber ekki sjálf ábyrgð á stjórnarathöfnum og persóna hennar er friðhelg.
| |||