„Aftaka“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Stabilo (spjall | framlög)
Stabilo (spjall | framlög)
m tilfærsla til snyrtingar
Lína 2:
 
'''Aftaka''' er einn flokkur [[Manndráp|manndrápa]], og er orðið notað þegar ríki, samfélag, hersveit eða annar hópur fólks stendur að baki ákvörðun um að ráða manneskju af dögum í nafni eða þágu [[Lög|laga]], [[Réttlæti|réttlætis]], [[hugmyndafræði]], ofsókna, öryggis, trúar, [[Hryðjuverk|til að valda ógn og skelfingu]] eða af öðrum ástæðum sem hópurinn sammælist um að séu knýjandi. Orðið er aðeins haft um aflífanir á mönnum en aldrei dýrum.
 
''Múgæðisaftaka'' ([[enska]]: ''lynching''), telst það er hópur manna, þá einatt múgur eða æstur hópur, ræðst á manneskju eða manneskjur og tekur af lífi án dóms og laga, í krafti tilfinninga, haturs og/eða hugmyndafræði.
 
== Aftökur á vegum dómstóla ==
Lína 13 ⟶ 15:
Sögulega eru aftökur býsna algeng aðferð nýs yfirvalds, eða hóps sem gerir tilkall til yfirráða, til að treysta vald sitt á svæði eða yfir samfélagi. Til dæmis má nefna aftökuna á [[Jón Arason|Jóni Arasyni]], biskup, og sonum hans tveimur, við siðaskiptin á Íslandi. Ógrynni fólks hefur látið lífið í aftökum sem beitt hefur verið í þágu trúarofsókna, ofsókna gegn minnihlutahópum og við þjóðarmorð. Manndráp sem framið er á vígvelli herja eða í öðrum beinum átökum telst ekki aftaka, en aftaka er það þegar herdómstóll dæmir menn af lífi og framfylgir dómnum að því loknu.
 
Upp úr aldamótunum 2000 hafa staðið deilur um lagalegan og siðferðilegan grundvöll fyrir þeim manndrápum sem herir og/eða leyniþjónustur framkvæma með [[Dróni|drónum]], en slíkum aðgerðum svipar að mörgu leyti frekar til aftöku en hefðbundins hernaðar. ''Múgæðisaftaka'' ([[enska]]: ''lynching''), telst það er hópur manna, þá einatt múgur eða æstur hópur, ræðst á manneskju eða manneskjur og tekur af lífi án dóms og laga, í krafti tilfinninga, haturs og/eða hugmyndafræði.
 
= Aftökur á Íslandi=