„Zíonismi“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
sanleikanum Merki: Skipt út Sýnileg breyting |
m Tók aftur breytingar 212.30.240.60 (spjall), breytt til síðustu útgáfu TKSnaevarr Merki: Afturköllun |
||
Lína 1:
'''Zíonismi''' (einnig ritað '''síonismi''') er stefna í [[stjórnmál]]um, sem telur að [[gyðingar]] eigi rétt á eigin landi, ''[[Fyrirheitna landið|Fyrirheitna landinu]]''. Stefnan er afbrigði þjóðernishyggju og á sér djúpar rætur í [[gyðingdómur|gyðingdómi]]. Zíonisma óx fiskur um hrygg eftir útkomu bókar [[ungverska]] [[blaðamaður|blaðamannsins]] [[Theodor Herzl]], ''[[Gyðingaríkið (bók)|Gyðingaríkið]]'', árið [[1896]]. Eftir stofnun [[Ísrael]]sríkis [[1948]] hafa fylgjendur stefnunnar stutt ríkið. Fylgjendur stefnunnar eru andvígir því að gyðingar samlagist öðrum þjóðum og telja að gyðingar um víða veröld eigi að snúa til Ísrael til að komast undan mismunun vegna gyðingahaturs.
Árið 1903 kom út í Rússlandi rit að nafni Reglur öldunganna í Zíon. Það var þýtt á ótal tungumál og hlaut mikla útbreiðslu. Ritið lýsir áætlunum gyðinga til að ná heimsyfirráðum og er falsað. Því var tekið sem ófölsuðu af nasistum í Þýskalandi sem og víðar, til að mynda í Bandaríkjunum þar sem bílaframleiðandinn Henry Ford dreifði hálfri milljón eintaka um Bandaríkin á þriðja áratugnum. Ritið ól mjög á kenningum um heimsyfirráðastefnu gyðinga.
Eftir [[helförin]]a naut zíonismi mikillar hylli á [[Vesturlönd]]um, ekki síst í [[Bandaríkjunum|BNA]], sem eiga sterk tengsl við Ísraelsríki, bæði efnahagsleg og stjórnmálaleg. Stefnan nýtur þó lítillar hylli í [[íslam]]sríkjum og er víða fordæmd þar. Eftir ólgu í [[Palestína|Palestínu]] síðustu áratugi [[20. öld|20. aldar]] hefur gagnrýni Vesturlanda á zíonisma aukist og telja gagnrýnendur zíonisma vera heimsvaldastefnu, byggða á kynþáttahyggju.
| |||