„Lýðveldi“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 157.157.99.17 (spjall), breytt til síðustu útgáfu TKSnaevarr Merki: Afturköllun |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Statue-place-Republique2.jpg|thumb|right|[[Marianne]], táknmynd lýðveldisins í París, Frakklandi.]]
{{stjórnarfar ríkja}}
'''Lýðveldi''' er tegund [[stjórnarfar]]s þar sem að [[þjóðhöfðingi]]nn er kjörinn eða útnefndur, oftast um ákveðinn tíma en embættið er ekki látið ganga í arf líkt og í [[Konungsveldi|konungsveldum]]. Það að land sé lýðveldi þarf ekki að merkja það að stjórnarfarið í því landi einkennist af '''[[lýðræði]]'''. Stundum er þjóðhöfðinginn kjörinn af þjóðinni sjálfri en stundum af [[
Lýðveldi sem stjórnarfar er mjög gamalt en frægasta lýðveldi fornaldar er tvímælalaust [[Rómaveldi]] sem var lýðveldi frá [[509 f.Kr.]] til [[27 f.Kr.]] og fylgdi tveimur grundvallarlögmálum varðandi embætti [[Ræðismaður|ræðismanns]] eins og æðsta embætti ríkisins var kallað. Annars vegar var það að enginn skyldi gegna embættinu lengur en eitt ár og hins vegar það að aldrei skyldu færri en tveir menn gegna embættinu á sama tíma.
Lína 7:
Í dag eru flest ríki heims lýðveldi en það segir lítið um það hversu lýðræðislegir stjórnarhættir eru, til dæmis er [[Íran]] lýðveldi en stjórnarfar þar myndi seint teljast lýðræðislegra en í konungsríkinu [[Danmörk]]u. Nokkur lýðveldi nútímans eru:
* [[Bandaríkin]] - [[Forseti Bandaríkjanna|Forseti]] er kosinn af [[Kjörmannaráð (Bandaríkin)|kjörmönnum]] en hvert [[Fylki Bandaríkjanna|ríki sambandsins]] hefur ákveðinn fjölda kjörmanna, sá forsetaframbjóðandi sem fær flest atkvæði í ríkinu fær atkvæði allra kjörmanna þess ríkis (þó eru tvær undantekningar frá þessari reglu), þannig er það mögulegt að sá frambjóðandi sem fær færri atkvæði á landsvísu vinni samt kosningarnar.
* [[Íran]] - Landið hefur tvo þjóðhöfðingja, [[Æðsti leiðtogi Írans|andlegan leiðtoga]] (''Rahbar'') sem kosinn er af klerkaráðinu og [[Forseti Írans|veraldlegan forseta]] sem kosinn er beint af þjóðinni.
* [[Ísland]] - [[Forseti Íslands|Forseti]] er kosinn beinni kosningu af þjóðinni.
* [[Alþýðulýðveldið Kína]] - Forseti að nafninu til kosinn af þinginu en í reynd valinn eftir samningaviðræður meðal æðstu manna [[
* [[Sviss]] -
* [[Þýskaland]] - [[Forseti Þýskalands|Forseti]] er kosinn af þinginu.
[[Flokkur:Tegundir stjórnarfars]]
| |||